Қатысушы:Aiymkemp/зертхана

Үлгі:Ен-таңба салу Көшпелі өмір салтымен сабақтасып жатқан малға ен-таңба салу дәстүрінің мыңдаған жылдық тарихы бар. Тіптен, адамзат ақыл-ойының биік шыңы жазудың шығуы болса, соның өзі ен-таңба салу дәстүрінен өрбіді деген ойды қуаттайтын ғалымдар бар. Тілімізде әрбір ен-таңбаға қатысты орныққан атаулар, сөз тіркестері мен қалыптасқан дәстүрлер бар. Демек, ен-таңба салу малдың қас-қасбағына қарай білген халқымыздың өмір салтына, таным-талғамына қатысты айғақтардың бірі. Төрт түлік малға ен-таңба салу қажеттілігін бүгінгі куні де сақталып отыр. Ендеше ен-таңба салудың дәстүрін, әдіс-тәсілін, атауын білу кімге де болса артық емес. Бұрыннан келе жатқан дәстүр бойынша ен-таңба негізінен «аяқты мал» атанған жылқы, түйе, сиыр түліктеріне салынады. Ұсақ малы шағын адамдар ен-таңбаны қой,ешкілеріне де салатын болған. Ен-таңба салу әдетте жаздың басына қарай, мал «пышақ көтеретін» кезде салынады. Ол үшін қолы епті оташыны шақырып, таңба салуды кәдуілгідей науқан етіп өткізеді. Мұндайда мал құлағынан түскен қиындыны қарттар балалардың алақаңына салып, құмырсқа илеуіне тастатады. Сосын илеу ортасына үш-төрт тал ақ ши шаншытады. Егер құлақ қиындысын талапайлап жеген құмырсқалар ши бойымен жоғары қарай қанша көтерілсе, сол жылы шөп пен бидайдың бойы сонша көтеріліп өседі екен. Бұл, әрине, наным-сенімнен гөрі ақылгөй қарттардың ұрпақты зейінді,аңғарғыш, шаруақор етіп өсіруді ойлағандықтан туған өнеге дәстүрлерінің бірі болатын. Малға салатын ен-таңбаның қазақ арасында сота тілік, солақ, кез, жүрекше, қисық, қиықша, ойық, құмырсқа, кесік байпақ, тесік, сындырғыш, сырға деп аталатын түрлері бар. Бұларды малдың оң және сол құлағына алмастыра немесе қатар салу арқылы ен-таңбаның түрін өзгертіп отыруға болады.