Қатысушы:Akzhol Batyr/зертхана
 | |
| Үлгі:Байрақ/Kazakhstan | Үлгі:Байрақ/Ukraine |
Қазақстан-украиналық қатынастар - 1992 жылғы 22 шілдеде Қазақстан Республикасы мен Украина арасындағы дипломатиялық қатынастардың орнатылуынан бастау алады. 1994 жылғы желтоқсанда Қазақстан Республикасының Украинадағы Елшілігі ашылды. 1994 жылдың мамырында Украинаның Қазақстан Республикасындағы Елшілігі өз жұмысын бастады. 2016 жылғы 22 сәуірде Қазақстан Республикасының Украинадағы Төтенше және Өкілетті Елшісі болып Ордабаев Самат Исламұлы тағайындалды.
Саяси ынтымақтастық[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан мен Украина арасында екіжақты байланыстар және халықаралық іс-шаралар шеңберінде жүйелі саяси диалог орныққан.
Қазақстан-Украина қарым-қатынастарының маңызды кезеңі Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Киевке жұмыс сапары (2014 жылғы 22 желтоқсан), сондай-ақ Украина Президенті П.А.Порошенконың Нұр-Сұлтанға ресми сапары (2015 жылғы 8-9 қазан) болды. Бұл сапарлар өзінің жаңа параметрлері мен оларға қол жеткізу жөніндегі шараларды анықтауға мүмкіндік, тұрақты екіжақты ынтымақтастықты әрі қарай дамыту үшін тараптардың ниетін растады.
Қазақстан мен Украина арасындағы ынтымақтастықтың серпінді дамуының факторы 100 келісімді қамтитын дамыған құқықтық база болып табылады. Оның негізгісі 1994 жылғы 20 қаңтарда жасалған Достық және ынтымақтастық туралы шарт. Халықаралық шарттар экономика, қауіпсіздік, гуманитарлық мәселелер, білім беру және т.б. көптеген мәселелерді қамтиды.
Қазақстан мен Украина халықаралық ұйымдар аясында тығыз әрекеттестік жасауда. 2011 жылы Қазақстанның Украинаға ЕҚЫҰ-ның төрағалығын тапсыруы өте маңызды оқиға болды. 2016 жылы қос ел де БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшелері болды.
Парламентаралық байланыстар жоғары деңгейде жұмыс жасауда. ЕҚЫҰ ПА, ЕКПА және т.б. халықаралық парламенттік құрылымдар аясында белсенді әрекеттестік орнатылған. Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісі мен Украина Жоғарғы Рада депутаттарынан құрылған қазақстандық-украиналық парламентаралық байланыс топтары табысты жұмыс жасауда.
Экономикалық ынтымақтастық[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Экономикалық ынтымақтастық қазақстандық-украиналық қатынастардың басым бағыттарының бірі.
Сауда-экономикалық ынтымақтастық бойынша мемлекетаралық комиссия нәтижелі қызмет етуде, оның 13-ші отырысы 2017 жылғы маусым айында Нұр-Сұлтан қаласында өткізілді.
Ауыл шаруашылық саласында ынтымақтастық қарқынды дамып келеді. Ақмола, Алматы, Павлодар, Солтүстік Қазақстан және Оңтүстік Қазақстан облыстарының бірқатар сүт өндіруші шаруашылықтары Украина сүт өндірушілері ассоциациясына кіретін украин компанияларымен тығыз қарым-қатынас орнатқан.
Ауыл шаруашылық машиналарын жасау саласындағы ынтымақтастық айтарлықтай қарқын ала бастады. Қазақстандық компаниялар Украина машина жасаушылар лигасына кіретін украиндық кәсіпорындардың қатысуымен ауыл шаруашылық техникаларын шығаратын бірлескен кәсіпорын құрды.
Атом саласындағы ынтымақтастық жүйелі дамуда. Украина АЭС-терінің қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында, сондай-ақ жылу шығаратын құрылғыларды шығаруды ұйымдастыру шеңберінде украиналық компаниялармен тығыз жұмыс жүргізілуде.
Көлік саласында, отын-энергетикалық кешені саласында, бірлескен ғарыштық жобаларды жүзеге асыру және т.б. ынтымақтастық жалғасып жатыр. Жұмыс істеп тұрған бірлескен қазақстандық-украиндық кәсіпорындардың саны 950-ге жетті.
Екі жақты сауда айналымы 2018 жылдың қорытындысы бойынша 1,5 млрд. АҚШ долл. жетті.
ҚР-дың Украинаға экспорттайтын негізгі тауар түрлері: минеральды өнімдер (газ, тас көмір) – 78,5%; қара металлдар (цинк, прокат, ферроқорытпа) – 8,9%; химиялық өнеркәсіп өнімдері (тыңайтқыштар, сульфаттар, эфир) – 4% және т.б.
Сонымен қатар, Украинадан ҚР-ға келесі тауарлар импортталады: дайын өнімдер, жануар және өсімдік өнімдері (уыт сіріндісі, тоңазытылған ет, сүт, ірімшік, сары май, жарма, кондитерлік өнімдер) – 37% , химиялық өнеркәсіп өнімдері (дәрілік заттар) – 5,5%, машиналар, жабдықтар, механизмдер (турбиналар, сорғылар, вагондар, қосалқы бөлшектер) – 16,5%, қағаздан жасалған бұйымдар (түсқағаздар) – 1,2% және т.б.
Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан мен Украина арасындағы гуманитарлық ынтымақтастық дәйекті дамуда: білім және ғылым, мәдениет, денсаулық сақтау және спорт саласында тығыз байланыс орнатылған.
Мәдениет күндерін алмастыру дәстүрі бар.
2005 жылы Елшіліктің қолдауымен Каменское Жоғары профессионалды училищенің ғимаратының қабырғасында 1958-1960 жылдары оқыған ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевқа арналған барельеф орнатылды. Сол жылы Днепропетровск облысының Синельниково қаласында Ұлы Отан соғысы кезінде қаланы азат етуге қатысқан Алғадай Жамбыловтың құрметіне ескерткіш ашылды. 2012 жылы Киев қаласының «Нивки» саябағында Ж.Жабаевтың құрметіне ескерткіш орнатылды. Бұдан бұрын ескерткіш орнатылған көше 2008 жылы ақынның атымен аталған. Жалпы Украинада қазақстандық қалалардың құрметіне аталған көшелер де баршылық (Алматы, Қостанай, Қарағанды, Қазақстан көшелері және т.б.).
2017 жылғы ақпанда Елшіліктің бастамасымен Ж.Жабаев атындағы Киевтік қоғамдық кітапхананың қабырғасында алғаш рет Украинадағы қазақ диаспорасының өкілдері және дипломаттардың балаларына арналған қазақ тілін үйрену клубы ашылды. Курс бағдарламасында қазақ тілінің грамматикасы мен лексикасы, сондай-ақ қазақ халқының ұлы ойшылдарының еңбектерімен таныстыру сабақтары көзделген. Қазақстанның мәдени-тарихи мұрасы, экономикасы мен қоғамдық-саяси өміріне қатысты арнайы дәрістерді өткізу жоспарлануда.
2010 жылғы 14 қыркүйектегі Қазақстан Республикасы мен Украинаның Білім және ғылым министрліктері арасындағы білім және ғылым саласындағы ынтымақтастық туралы келісімнің шеңберінде тең түрде магистратура бағдарламасы бойынша 10 орын және бакалавр бойынша 30 орын алмастырылады.
Елшіліктің қолдауымен қазақстандық «Каспий» футбол клубының екі жас ойыншысы 2018 жылғы шілде айынан бастап Украина Премьер-Лигасының «Арсенал-Киев» клубында жартыжылдық дайындықтан өтті. Клуб академиясының қабырғасында басқа да қазақстандық футболшыларды дайындау мүмкіндігі бойынша жұмыс жүргізілуде.
Денсаулық сақтау саласындағы ынтымақтастық қарқынды дамуда. 2011 жылдан бастап Украина Денсаулық сақтау министрлігінің Бала кардиологиясы және кардиохирургиясының ғылыми-тәжірибелік орталығымен Қазақстан қалаларында 100 аса ота және 500 аса консультация жасалды.
Дереккөз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан Республикасының Украинадағы Елшілігінің ресми сайты.[1]
Украинаның Қазақстан Республикасындағы Елшілігінің ресми сайты.[2]
Жумабаев А. Ж. Казахстан-Украина: между прошлым и будущем. — К. : Тижневик "2000", 2010. — 367 с. — ISBN 978-966-507-272-0. Степаненко М. І. На основі взаємної поваги і довіри. — М. : Арт-Прес, 2015. — 752 с. — ISBN 978-966-348-368-9.