Қатысушы:Arayib/зертхана
| Каладрий | |
| Caladrius | |
 |
Каладрий (басқа атаулар: Каладриус, Харадр ( лат. Caladrius) - рим мифологиясында кездесетін қардай ақ, болжам жасайтын құс, өлім хабаршысы.
Сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ежелгі миф бойынша, Каладриий науқас адамның ауруының нәтижесін болжай алатын альбинос құсы. Аңыз бойынша, кейбір билеушілер оны өз сарайларында асыраған. Бұл құс ауруды өзіне сіңдіріп, содан кейін ұшып, дертті жан-жаққа тарату арқылы өзін және науқасты сауықтырады деген сенім бар. Каладрийдің тазалығы соншалық, тіпті оның тезегі соқырлықты емдейді. Кейіннен, Каладрий туралы аңыздар ортағасырлық бестийлердің бір бөлігіне айналды.
Каладрий бейнесі шынайы құстың бейнесіне негізделген деген болжам бар. Каладрийдің қардай ақ қауырсынының сипаттамасына сүйене отырып, оның прототипі көгершін немесе су құстары болуы мүмкін деген қорытындылар жасалған. Кейбір мәліметтер бойынша, Каладрий қазға ұқсайды, бірақ қаздан кішірек, ал мойны аққудың мойнындай ұзын. Француз өнертанушысы Луи Рео (фран.)қаз. ) бұл құс тәтреңдер тұқымдастығына жататынын болжаған.
Ортағасырлық бестериарларда[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мифтің ортағасырлық түсіндірмелері көбінесе Каладрийдің аурудың нәтижесін болжай алу қабілетіне негізделген: егер құс науқас адамның бетіне қараса, ол тірі қалады, ал егер ол басын кері бұрса, адам өледі. Каладрий төсекке ұшып, науқастың аяғына қонады; егер науқас адамның ауруы өлімге әкелетін болса, біраз уақыттан кейін құс ұшып кетеді; егер қауырсынды кері бұрылмаса, науқас сауығып кетеді. Бұл құбылыс Каладрий ауруды тартады деген идеямен қиылысады. Адамның дертін сіңдіріп алған құс күн сәулесіне жақын ұшқан кезде, ауру жанып, жойылып кетеді деген сенім бар.
Христиандық моральдануда Каладрий өзінің қасиеттілігімен пәк Мәсіхті бейнелейді, себебі бұл құстың қылқаламында күнәкар қара түстің ізі де жоқ. Құс Мәсіхтің өкінбейтін күнәкарлардан қалай бұрылып, оларды қалай тойтаратынын көрсетеді; алайда Каладрий бетін кімге бұрса, сол адам дертінен тез жазылады. Бұл мораль еврейлерге қарсы қолданылатын, осылайша Мәсіх еврейлерден қалай бас тартып, өзіне сенетін христиандардың күнәларын кіреске көтеріп жүргенін көрсететін.
Каладрийдің күші мен шеберлігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Өлім туралы болжам. Каладрий тірі қалмайтын науқастарға қараудан бас тартады.
- Емдеу. Мифологияға сәйкес, Каладрий ауруды сіңіре алады, содан кейін аспанға жоғары ұшып, оны шашырата алады, осылайша науқас адамды сауықтырады; дегенмен бұл құс аурудың барлығын емдей алмайды.
- Көз ауруларын емдеу. Әдеттегі ауруды «өзіне сіңдіруден» басқа, Каладрийдің қалдықтары көз ауруларынан, соқырлықтан емделуге қолданылады.
Әдебиет пен өнерде[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Каладрий туралы көптеген ежелгі және ерте ортағасырлық авторлардың, соның ішінде Плутарх, Клавдий Элиан, Августодун Гонориус, Александр Неккам және басқалардың еңбектерінде жазылған. Сонымен қатар бұл құс «Физиолог» жануарлар туралы мақалалар жинағында, «Кемелер» грек энциклопедиясында, ортағасырлық бестериарларда сипатталған. Бейнелеу өнерінде Каладриий христиан иконографиясының бөлігі болып табылады.
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Каладриий // Ортағасырлық бестяриар . Орта ғасырлардағы жануарлар.
Харадр // Bestiary.us .