Қатысушы:Aruzhan Baizak/зертхана

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту


Инженер этикасы- қолданбалы этиканың бір бөлімі, инженерлік тәжірибеде қолданылатын моральдық принциптер жүйесі. Бұл принциптер инженерлердің қоғам, тұтынушылар мен кәсібі алдындағы міндеттемелерін анықтайды. Оқу пәні ретінде ол ғылым философиясы, инженерия философиясы және технология этикасы сияқты пәндермен тығыз байланысты.

Негізгі талаптары[өңдеу | қайнарын өңдеу]


Көптеген инженерлік кәсіби қауымдастықтар этика кодекстерін жасады. Оның қатарында ХХ ғасырдың алғашқы онжылдықтарында жазылған ақпараттарға оралған кодекстер де бар.[1] Олардың юрисдикцияның бірқатар реттеуші заңдарына негізделгені жөн. Осындай кодекстердің қағидалары нұсқаулық ретінде берілсе де, инженерлер жағдаятқа қарай өз білімі мен тәжірибесіне сүйене шешім қабылдай алады. 
Этика кодекстерінің жалпы принциптері ұқсас және бүкіләлемдік болып келеді[2]. Кодексті нақты нұсқаулармен одан әрі кеңейту белгілі бір инженерлік қауымдастықтарда орын табады[3]. Мысал ретінде «Американдық азаматтық инженерлер қоғамы» этика кодексінің негізгі талаптарын қарастырсақ[4]:
  1. Инженерлер азаматтардың қауіпсіздігін, денсаулығы мен әл-ауқатын бірінші орынға қоюы керек және кәсіби міндеттерін орындау кезінде тұрақты даму принциптерін сақтауға тырысуы керек.
  2. Инженерлер тек өз білімдеріне сенімді жұмыспен айналасуы керек.
  3. Инженерлер тек шынайы әрі объективті қоғамдық мәлімдемелер жасауы тиіс.
  4. Инженерлер әр тұтынушы не клиентпен сенімді кәсіби қарым қатынаста болуы керек және түсініспеушілектерді қолма қол шешуі керек.
  5. Инженерлер өздерінің кәсіби беделін атқарған қызмет пен жетістіктер негізінде құруы керек және басқа мамандармен әділетсіз бәсекелестікке түспеу керек.
  6. Инженерлер өз мамандығының ар намысын, адалдығы мен абыройын сақтау және арттыру үшін тиісті әрекеттер жасау керек. Сыбайлас жемқорлыққа, парақорлыққа және алаяқтыққа қарсы болуы тиіс.
  7. Инженерлер өздерінің кәсіби дамуын жалғастырып, олардың басшылығында жұмыс атқаратын мамандардың дамуына мүмкіндік беруі керек.
Негізгі талаптардан басқа, этика кодексі практикалық ережелер, кәсіби міндеттер, нұсқаулар мен қосымша бағдарлама сияқты тарауларды қамтиды. 

Маңыздылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]


Инженерлердің этикалық шешімдері мен құндылықтарының маңыздылығы жоғары. Қабылданған шешімдер өнімдер мен атқаратын қызметтерге әсер етеді. Олардың қаншалықта қолданыста қауіпсіз екендігін анықтайды. Инженерлер клиенттер мен компания алдында есеп береді, яғни қоғам алдында сенімді әрекеттер жасауы тиіс. Атқарылған қызмет адамдардың игілігі үшін жасалуы тиіс. Қоғамның бейбітшілігі мен қолайлы өмір сүруі халықтың экономикалық, саяси және әлеуметтік жағдайына әсерін тигізеді. Инженерлердің қоршаған ортаға әсері яғни экологиялық жағынан да этикалық ұстанымдарға сай қызмет атқаруы тиіс.
  1. [1], Layton 1986.
  2. [2], Instrumentation and Control Engineering 2004.
  3. [3], American Society of Civil Engineers 2000.
  4. [4], American Society of Civil Engineers, 1914(2006).