Қатысушы:Kas77777/Ақтөбе қалалық орталық мешіті
| Ақтөбе қалалық орталық мешіті | |
| Ел | |
|---|---|
| Қала | |
| Құрылысы |
2012-2014 жж |
| Картада орналасуы | |
|
| |
Координаттар: 50°16′54″ с. е. 57°14′10″ ш. б. / 50.28167° с. е. 57.23611° ш. б. (G) (O) (Я)
Ақтөбе қалалық орталық мешіті — Ақтөбе қаласындағы Шығанақ Берсиев көшесінде орналасқан мешіт.
Тарих
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Федор Тарасенконың «Қала. Жылдар. Адамдар. Өмір ». Ақтөбе қаласының шығыс бөлігінде мешіт іргетасы 1901 жылы қаланды. Алайда, болашақ мешіттің дайын жобасына қарамастан, материалдық себептерге және егіннің жойылуына байланысты құрылыс уақытша тоқтатылды. Мешіт ақыры 1903 жылы салынды, ал алғашқы намаз 1904 жылы оқылды.
Ақтөбеде мешіт салу туралы мәселе алғаш рет 1885 жылы, Сунгуров Ақтөбе уезінің басшысы болған кезде көтерілген. Бұл мәселе Сұлтан Сейдалин уезінде қайтадан көтерілді. 1900 жылға қарай мешіттің құрылысына 200-ге жуық адам қайырымдылық жасады. Құрылыстың негізгі бастамашылары татар саудагерлері болды, олар кейбір мәліметтер бойынша мешіт орналасқан жерде өмір сүрді. Солардың ішінде болашақ мешіттің құрылысына көп қаражат бөліп, мамандармен кеңесу үшін Ташкентке сапар шеккен Орынбордық көпес Махмұтбай Ибрагимовты атап өткен жөн.
Мешіттің негізгі ғимаратымен қатар, кешенде имамдар мен муаззиндердің үйлері, мұсылмандарға баратын қонақ үй, медресе мен жылқыларға арналған орындық бар. Алғашқы имам - Омар Хазрет, ал бірінші муеззин - бұл үшін Уфадан арнайы шақырылған Зейнолла Януаров болды.
КСРО пайда болғаннан кейін 1921 жылы мешіт жабылып, имамдар қуғын-сүргінге ұшырады. Имам Омар-Хазрет Қарағанды лагеріне жер аударылды, онда ол 1925-1926 жылдардағы аштықтан кейін қайтыс болды. Осыдан кейін 1934 жылы мешіт алдымен баспаханаға, содан кейін драма театрының қоймасына айналды. Ұлы Отан соғысы кезінде мешіттің іргелес ғимараттары рентген аппараттары мен ауылшаруашылық техникаларын шығаратын зауыттар салу үшін бөлшектелген.
1990 жылы қала басшыларының бастамасымен мешіт қайта ашылды. 2012 жылы мешіттің кеңеюі және жаңа ғимараттың құрылысы басталды.
2014 жылдың жазында, екі жылдық құрылыс жұмыстарынан кейін, орталық мешіт жамағаттың алдында жаңарған түрде пайда болды. Мешіттің ескі ғимараты тарихи құндылығына байланысты мұражай жасап, келесі сыйымдылығы 1250 адамға арналған жаңа ғимарат салуға шешім қабылданды, оған ерлер мен әйелдердің намазханалары, асхана және басқалары кіреді. Құрылысқа қаражат Ақтөбе ұйымдары мен қала тұрғындарының садақасынан жиналды, барлығы 700 млн. Теңге жұмсалды. Жоба авторы - бұрын «Нұр Ғасыр» мешітінің құрылысына қатысқан Татарстан сәулетшісі Айвар Саттаров [1]. Мешіттің салтанатты ашылуына Қазақстанның Бас мүфтиі Ержан Маямеров пен Ақтөбе қаласының әкімі Ерхан Омаров қатысты.
Мешіттің ашылуына «Нұр-Отан» халықтық-демократиялық партиясы «Ханафи мазхабы - Орталық Азияның рухани мұрасы» тақырыбындағы ғылыми-практикалық конференцияны мешіттің ашылуымен тұспа-тұс келді, оған Бас мүфтиден басқа: облыс әкімінің орынбасары Марат Тағымов, Агенттік төрағасының орынбасары Қазақстанның Дін істері Ғалым Шойкин, Ресей Мүфтилер кеңесі төрағасының бірінші орынбасары Дамир Мұхетдинов, Еуразия ұлттық университетінің профессоры Досай Кенжетай, Ресей ислам институтының ректоры Рафик Мухаметшин, Ақтөбе облысы Дін істері департаментінің директоры Бауыржан Есмахан.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ В Актобе открылась обновленная городская центральная мечеть (ФОТО), Газета «Диапазон» (20.06.2014). Тексерілді 25 қыркүйектің 2014.