Қағаз аралары
| Қағаз аралары | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Vespula germanica
| ||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||
| ||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||
| Vespula germanica |
Қағаз аралары (лат. Vespidae) - отбасысы жұмыртқа басатын аналықтан және оның ұрпақтары - қызметкер аралардан тұратын ұйымшыл жәндіктер. Олар өз ұяларын сілекей жөкесімен араласқан уақталған ағаш қиқымынан туғызады.Кепкеннен кейін бұл қоспа мықты папье-машеге немесе қатқыл орама қағазға айналады, сондықтан аралар "қағаз" аралары деген есімге ие болған.
Отбасының өмірі ерте көктемде қыстап шыққан аналықтың ұя үшін орын таңдауынан басталады. Осында мүшенің түтікшесін еске салатын бірнеше кәрезді іліп қояды. Оған аналық өз жұмыртқасын салады, содан кейін одан бүр жарған дернәсілдің қамымен жүреді.
Аралардың - үлкен тәттіқұмарлар екендігіне және олардың кесілген қарбыз бен тосап төңірегінде, шіресін ішіп, тозаңын тарататын гүлді ағаштардың ұшар басында құжынап жүретіндігіне қарамастан, өз дернәсілдерін жануар тағамдармен - шыбынмен, қанатты құмырсқалармен, жұлдызқұрттармен қоректендіреді. Ол - жасына жеткен кезде ара оны улы бізгегімен шаншып өлтіреді және ұясына тасып жеткізеді. Азықты әбден шайнағаннан кейін оны дернәсілдер арасында үлестіреді. Жеткіншек дернәсілдер ұяшықтың саңылауын өрмек жіптерімен шырмап тастайды және қуыршаққа айналады.
Қуыршақтан жұмысшы аралардың бірінші төлі шыққан кезде олар "үйде" еркелетуді және ауқат әкелуді мойындарына алады, ал аналық жұмыртқа табуға алаңсыз беріледі. Ара отбасысы өседі және соған сай ұя да кеңейе береді. Бөгелектің бізгегі өте ірі, ұзындығы 3 см, ұясы жарты метрге дейін жетуі ықтимал. Оның қағаз қабығының астында алты қанатты ұяға дейін орналасады. Жаздың аяғында қуыршақтан көбеюге қабілетті аталық пен аналықтың жаңа ұрпағы өсіп шығады.Қыстан аман шығу тек жаңа ұрықтанған аналықтың ғана еншісіне тиген бақыт,қалғандары ұяда түгел қырылып қалады. Отбасының негізін салушы аналық пен жұмысшы аралар арасындағы айырмашылық үлкен емес. Егер аналық өліп кетсе, онда оның қызметін қыздарының бірі мойнына алады. Сол сәттен бастап ол да жұмыртқа сала бастайды.
Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Қағаз аралары- Общественные осы Чувашии
- www.vespa-bicolor.net
- Общественные осы Мира Мұрағатталған 11 маусымның 2011 жылы.
Дерек көздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Балалардың энциклопедиясы РОСМЭН,Жәндіктер,Мәскеу Росмэн 2012.