Қоржын сөгу
Қоржын сөгу – құдалық кезінде күйеу жігіт жақтың қалыңдық ауылына әкелген қоржынын ашу жоралғысы.
Жоралғы барысы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Күйеу жігіт жақтан дайындалып әкелінген қоржынның екі басын ашуға қалыңдық ауылының әйелдері жиналады. Жиналғандардың ішінен айналасына сыйлы, қадірлі, егделеу әйелдердің біріне қоржынды ашқызады. Қоржының арқалығына байланған матаны әдетте қоржын ашушы әйел алады. Жолы кесілмесін деп ырымдайтындықтан болар, қоржынының аузы байланған бауды қайшы, пышақпен кеспей, қолмен шешеді.
Қоржынның бетінде бағалы шапан, қымбат кездеме, басқа да мата, тайтұяқ, қойтұяқ күміс, алтын жамбы салынады. Қоржын ішінде орамал, білезік, жүзік тәрізді буылып-түйілген сый кәделік заттар болады. Сондай-ақ, өрік, мейіз, қант, шай сияқты дастарқанға керек-жарақтар салынады.
Қоржын әкелген құдағи (жігіт шешесі) әкелген киіттерін кімдерге екенін атап-атап, жиналғандарға көрсетіп, құдағиға (қыз шешесіне) тапсырады. Қоржын ашу жоралғысына жиналған әйелдердің ішінен басалқалы біреуі қоржынға баға береді. Қоржын орта шықпай, олқы түспей ойдағыдай болса, «қоржын тоқ екен, жақсы екен» дейді. Бұдан соң дастарқан жайылып, шай жасалады. Қоржыннан шай жабдығына деп әкелінген өрік, мейіз, қант, шай, науат, жаңғақ дастарқанға қойылады. «Осындай тойға жете беріңдер» деп, жасы үлкен әйелдер тілек білдіреді. Қоржынның бір басындағы қант-шай, өрік-мейіз, орамал тәрізділерді қоржын ашуға келгендер тойбастар деп бөлісіп алады.[1]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ ҚАЗАҚТЫҢ ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ КАТЕГОРИЯЛАР, ҰҒЫМДАР МЕН АТАУЛАРЫНЫҢ ДӘСТҮРЛI ЖҮЙЕСI. Энциклопедия. – Алматы: РПК “СЛОН”, 2012. – (илл.) ISBN 978-601-7026-17-23-том: К – Қ – 736 бет.ISBN 978-601-7026-21-9
Әдебиеттер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Жүнісов А. Фаниден бақиға дейін (қазақтың байырғы тұрмыс-салт, әдет-ғұрыптары). Алматы: Жазушы, 2001;
- Тоқтабаева Ш. Қазақтардың қолөнерге байланысты әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері. Қазақ халқының дәстүрлері мен әдет ғұрыптары. 1-том. Біртұтастығы және ерекшелігі. Алматы: Арыс, 2005. 126-138 бб.