Қос жаппалы моллюскілер

Қоректенуі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қос жаппалы моллюскілердің (қабыршақтары) денесі өзара симметриялы немесе симеттриялыға жуық екі жаппаның (атауы осыдан шыққкан) арасына жасырылған.Қабыршақтардың жаппалары арқа жағынан серпімді сіңірімен жалғасқан әрі қабыстырғыш күшті бұлшықеттердің көмегімен тығыз жабылып қала алады. Қос жаппалы моллюскілер негізінен су түбінде өмір сүретін, аз қозғалатын жан иелері ( тұңғиықты мекендеушілерді бентос деп атайды). Олар енгішгіш сифон арқылы суды сорып алып, ұсақ планктондық организмдер мен органикалық бөлшектерді сүзіп алу жолымен қоректенеді. Оларды Әлемдік мұхиттың тазалықшылары деп атауға әбден болады. Мысалы, 1 м2 теңіз түбіне шоғырланған мидиялар бір тәулік ішінде 280 т суды тазалайды! Көптеген қабыршақтар денесінің бұлшықетті бөлігі- аяғымен су түбіндегі лайға көміліп алады, мидиялар аяғының түбінен бөлініп шығатын биссустық жіптердің көмегімен қатты субстратқа ажырамастай жжабысып қалады.

Қоғанысы және адамдардың оларды қолдануы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Бірақ қабыршақтардың арасында өте қозғалғыш түрлері де бар. Мысалы, теңіз айдаршасы қабыршағын сәл ашыңқырап, су түбінде еркін жатады, ал қауіп төне қалса, жаппаларын жылдам жаба қояды, сол кезде шапшыған су орнв бір жағына ыршытып жібереді. Айдарша жауының жақындап қалғанын мантиясының жиектерінде орналасқан жарық сезгіш мүшелері- көзшелердің көмегімен сезе алады. Адамдар устрицаларды, мидияларды, айдаршаларды және басқа қос жаппалы моллюскілерді ежелден тамаққа пайдаланып келеді. Мсыалы, Жапонияда қабыршақтардың 90-ға жуық түрін аулайды, ал 10-түрін жасанды жағдайда өсіреді, оның ішінде қымбат бағалы інжу алуды да көздейді. Қабршақтың ішкі беті мен оған төселген мантияның арасына құм қиыршығы түсіп кетсе, інжу пада болады. Құм мантияны тітіркендіріп, көмірқышқылды кальцийден және органикалық зат- конхолиннен тұратын жұқа седептің көп бөлініп шығуына әсер етеді, бөлініп шыққан зат бөтен дененің сыртына қабат- қабат болып оралып қалады.