Қызылсу мұзы

Қызылсу мұзы - қыстыгүні қатқан жер және мұз бетіне жер асты, өзен және көл суларының мезгіл-мезгіл ағып шығып қатуынан пайда болған мұз түзілімі. Қызылсу мұзы қатаң қыс және көп жылдық тоң жағдайларында, қар жамылғысы жұқа кезеңде түзіледі. Қалыңдығы 2 м және одан да артық болады. Ұзақтығы бойынша қызылсу мұзын бір жылдық және көп жылдық деп бөледі.

Қызылсу мұзының жайылмасы

Қызылсу мұзының жайылмасы — қызылсу мұзының қабатымен жабылған аңғардың су астында жатқан бөлігі. Кәдімгі жайылмадан қыста қызыл су мұзын түзетін, жазда мұзды бұзатын процестерге байланысты өзіне тән су жылу режімімен ерекшеленеді.Қызылсу мұзының жайылмасының шекаралары жиі-жиі еріген қар және жаңбыр суларының жайылмасынан (көктемде және жаңбыр тасқыны кезінде) асып кетеді.

Қызылсу мұзының қаупі

Қызылсу мұзының қаупі - қызылсу мұзын түзуші табиғи, тұрмыстық немесе өнеркәсіптік сулардың жердің беті мен мұздың бетіне ағып шығып, одан кейін қатуы кезінде адамдарға, жануарларға, өсімдіктерге немесе инженерлік құрылыстарға қауіп төндіруі. Қызылсу мұзының қаупі: 1) аумақты кенет су басуынан немесе қатты суынған ылғалдың шөгуінен; 2) мұздың статистикалық және динамикалық әрекетінен пайда болатын қызылсу түзуші судың кристалға айналуы кезінде; 3) мұзды бөгеттердің қалыптасуы, жолдың және т.б. тайғанақтығының артуынан; 4) басқа да қауіпті процестер мен құбылыстардың — криогендік бөртудің, аяздық жарылудың, десквамацияның (құрылыс материалдарының қабыршақтануы), термокареттың, солифлюкцияның әсерінен пайда болады.