Қырғыз ұлттық аграрлық университеті
| Қырғыз ұлттық аграрлық университеті | |
| Университет атауы | |
|---|---|
| Шынайы аты | К. И. Скрябин атындагы Кыргыз Улуттук Агрардык Университети |
| Халықаралық атауы | Kyrgyz National Agrarian University named after K.I. Skryabin |
| Бұрынғы атауы | Қырғыз зооветеринарлық институты |
| Жалпы сипаттамасы | |
| Құрылған жылы | 1931 |
| Қайта құрылған жылы | 2001 |
| Түрі | ұлттық |
| Орналасуы | |
| Орналасқан жері |  Қырғызстан, Бішкек
|
| Әкімшілік | |
| Негізгі көрсеткіштер | |
| Оқытушылар | Барлығы 275 оқытушы, оның ішінде 36 ғылым докторы, 105 ғылым кандидаты. |
| Студенттер | ~7000 |
| Марапаттары | 
|
| Сайты | knau.kg |
өңдеу  |
|
К. И. Скрябин атындағы Қырғыз ұлттық аграрлық университеті — Қырғызстандағы жоғары оқу орны.
Атаулары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- 1931 — Қырғыз зооветеринарлық институты
- 1938 — Қырғыз ауылшаруашылық институты
- 1945 — Константин Иванович Скрябин атындағы Қырғыз ауылшаруашылық институты
- 1996 — Қырғыз аграрлық академиясы
- 2001 — Қырғыз аграрлық университеті
- 2009 — Қырғыз ұлттық аграрлық университеті
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қырғыз ауыл шаруашылығы институты Қырғыз АКСР Халық комиссариаты алқасының 1931 жылғы 30 қаңтардағы «Зооветеринарлық институтты ұйымдастыру туралы» қаулысы негізінде құрылды. Университетті ұйымдастыруға екі жыл қажет болды және ол 1933 жылы Қырғыз зооветеринарлық институты деген атпен жұмыс істей бастады. Оны құруға 1927–1933 жылдары Қырғыз АКСР Халық Комиссарлар Кеңесінің төрағасы болған Жүсіп Әбдірахманұлы Әбдірахманов тікелей қатысты. Студенттердің алғашқы қабылдауы 53 адамды құрады.[1]
1938 жылы институт жанынан мал азығын өндіру бойынша агрономдар дайындайтын агрономиялық факультет ашылып, сонымен бірге ветеринарлық институт Қырғыз ауыл шаруашылығы институты болып аталды. 1949 жылы онда ирригация-мелиорация факультеті, 1952 жылы ауыл шаруашылығын механикаландыру факультеті ашылды. 1970 жылы Қырғыз ауыл шаруашылығы институтында экономика факультеті ашылды.[1]
Ұлы Отан соғысының басында Фрунзеде эвакуацияланған КСРО ҒА-ның биологиялық бөлімі жалпы республикада, оның ішінде ауыл шаруашылығы институтында ауыл шаруашылығы ғылымының дамуына айтарлықтай серпін берді. 1945 жылдың қараша айынан бастап Қырғыз ауыл шаруашылығы институтына көрнекті ғалым, социалистік еңбек ері, 1943–1952 жылдары КСРО Ғылым академиясының Қырғыз филиалын басқарған Константин Иванович Скрябиннің есімі берілді.
1972 жылғы жағдай бойынша Қырғыз ауыл шаруашылығы институтында агрономия, зоотехника, ветеринария, ауыл шаруашылығын механикаландыру, ирригация, экономика, ауыл шаруашылығы мамандарының біліктілігін арттыру және сырттай оқу факультеттері, сондай-ақ 41 кафедра болды. Дайындық бөлімі, аспирантура, 90 оқу зертханасы болды; кітапхана (350 мың дана). 1972 жылы институтта бес мыңнан астам студент оқыды, 300-ге жуық оқытушы жұмыс істеді, оның ішінде 11 профессор мен ғылым докторы, сонымен қатар 90 доцент пен ғылым кандидаты болды.
К. И. Скрябин атындағы ауыл шаруашылығы институты 1996 жылы Аграрлық академия болып қайта құрылды, ал академик Жәмин Әкімалиев республиканың аграрлық университетін екінші рет басқарды. Бұл кезеңде ауыл шаруашылығы ғылымы мен білімін өндіріспен біріктіру жүзеге асырылды.
2001 жылы 31 қазанда Аграрлық академия Қырғыз аграрлық университеті болып қайта құрылды. Ректор болып Қ.И.Скрябин, профессор Батырәлі Сыдықов жұмыс істеді.
2008–2010 жылдар аралығында Аграрлық университеттің ректоры қызметін Тұрсынбай Құбатбеков атқарды.
2009 жылы Аграрлық университетке «ұлттық» атағы берілді. 2010 жылы ректор болып Қырғыз Республикасы Ұлттық ғылым академиясының корреспондент-мүшесі, профессор Рысбек Нұрғазиев тағайындалды.
2023 жылғы 8 маусымда К.И. Скрябин атындағы Қырғыз ұлттық аграрлық университеті ауылшаруашылық білімі мен ғылымын дамытудағы елдегі агроөнеркәсіптік кешені үшін жоғары білікті кадрларды даярлаудағы сіңірген еңбегі үшін «Даңқ» орденімен марапатталды.
Университет республиканың негізгі бес университетінің бірі болып табылады. Ол республика экономикасының аграрлық секторы үшін жоғары және орта біліктіліктегі ғылыми-педагогикалық кадрларды даярлауды және қайта даярлауды жүзеге асырады.
Университет құрамында 6 факультет бар (Агрономия және орман шаруашылығы факультеті, Инженерлік-технологиялық факультеті, Су мелиорациясы, Экология және жерге орналастыру факультеті, Ветеринария және биотехнология факультеті, Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру және өңдеу факультеті, Экономика және басқару факультеті). Ақпараттық жүйелер және қашықтықтан білім беру институты 31 бөлім, 4 колледж (Техникалық-экономикалық колледжі, Агротехникалық колледжі, Тоқмақ колледжі, С. Тұрсынов атындағы Бішкек агроэкономикалық колледжі), Соқылық ауданындағы оқу-тәжірибелік шаруашылық және 1 ғылыми-зерттеу институты (Ветеринариялық ғылыми-зерттеу институты) кіреді.
Университетте 19 кредиттік технология, 15 магистратура және 16 қашықтықтан оқыту бағыты бойынша 5 мыңнан астам студент, аспиранттар мен докторанттар білім алуда. Оқу үдерісіне 300 штаттық оқытушы тартылған, оның ішінде 40 ғылым докторы және 140 ғылым кандидаты.
Университет басшылары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- 1933–1944 жылдары — С. В. Тасболатов;
- 1944–1953 жылдары — М. Н. Лущихин;
- 1953–1962 жылдары — Д. К. Құдайбергенов;
- 1962–1979 жылдары — Э. И. Арабаев;
- 1979–1987 жылдары — Д. А. Әкімалиев;
- 1987–1989 жылдары — Валерий Мамонтов;
- 1989–1996 жылдары — Қырғызбай Алагушев;[2][3]
- 1996–2001 жылдары — Д. А. Әкімалиев;
- 2001–2008 жылдары — Б. Сыдықов;
- 2008–2010 жылдары — Т. Құбатбеков;
- 2010 жылдан бастап университет ректоры қызметін Р. З. Нұрғазиев атқарады.
Марапаттама[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- «Данқ» ордені (2023)[4]