Құрал-сайманмен түсіру

Құрал-сайманмен түсіру (Инструментальная съемка) — жергілікті жердің нұсқасы мен бедерін анықтау және оны жасалынып жатқан картаға (фотосуретке, фотожоспарға) берілген масштабта шартты белгілермен белгілеу бойынша далалық және ғылыми өңдеу (зертханалық) жұмыстарының кешені. Құрал-сайманмен түсіру, инженерлік іздеу және әр түрлі объектілерді салу кезінде жергілікті жердің белгілі бір аймағына үлкен масштабты топографиялық карталар мен жоспарлар жасау мақсатында жүргізіледі. Қолданатын аспаптары мен құралдарына байланысты жергілікті жерді құрал-сайманмен түсіру; аэрофототопографиялық, мензуралық, тахеметрикалық, фототеодолиттік болып бөлінеді. Аэрәфототопофафиялық түсіруде (бұл түсіру құрал-сайманмен түсірудің негізгі түрі болып табылады) жергілікті жерді әуеден суретке түсіру материалдары пайдаланылады. Қазіргі жағдайда мензуралық түсіру аэрофототопосуреттер жоқ болған жағдайда ғана қолданылады. Тахеометрикалық (теодолиттік) түсіру арнайы аспаптардың — тахеометрлердің (теодолиттердің) көмегімен жүзеге асады. Фототеодолиттік түсіруде құрамында фотокамера мен теодолит конструкдиялық түрде жалғанған аспап-фототеодолит пайдаланылады. Фотокамерамен жергілікті жер суретке түсіріледі. Ал теодолит суретке түсірген нүктелердің координаттарын анықтауға және жоспарларды (карталарды) фотограметрикалық аспаптардың көмегімен жасағанда суреттерді бағдарлауға қажетті геодезиялық өлшеулерді жүргізеді.