Үңгір арыстаны

Үңгір арыстаны Қазбалық ауқымы: Middle to Late Плейстоцен
Бас сүйегі
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Табы: Сүтқоректілер Сабы: Жыртқыштар Тұқымдасы: Felidae Тегі: Panthera Түрі: P. leo Кіші түрі: †P. l. spelaea
Үш-есімді атауы
Panthera leo spelaea Goldfuss, 1810

Үңгір арыстаны (лат. Panthera leo spelaea) — мысық тұқымдасына жататын жойылып біткен жыртқыш.

Үңгір арыстаны антропоген кезеңінде Еуропа мен Азияда тіршілік еткен. Палеонтологиялық зерттеулерге қарағанда, үңгір арыстаны Солтүстік Америкаға Еуразиядан (плейстоценнің соңында) тараған. Қазақстанда Жайық, Есіл және Ертіс өзендерінің бойынан табылған. Олардың ең жақын арғы тектерінің бірі плиоцен кезеңіндегі Батыс Еуропада тіршілік еткен Арверн пантерасы.

Үңгір арыстанының 2 түрі анықталған:

• еуразиялық (Panthera leo spelaea);
• америкалық (Panthera leo atrox).

Үңгір арыстанының тұрқы осы кездегі ірі арыстан не жолбарыстай болған, сүйек қаңқасы, соның ішінде бас сүйегі құрылысында бұл екеуіне де тән ұқсастықтар табылған. Сондықтан үңгір арыстаны қазіргі кезде тіршілік ететін Африка және Азия арыстандары мен жолбарыстарының арғы тегі болу керек деген ғыл. тұжырым бар. Олар қазіргі арыстандарға қарағанда, суыққа төзімді болған. Тас ғасыры кезінде адамдар тасқа салған жануарлар суреттерінің ішінде Үңгір арыстанының суреті жиі кездеседі. Олар бұдан 10 — 11 мың жыл бұрын құрып біткен.