Ұлытау артезиан алабы

Ұлытау артезиан алабы - Қарағанды облысының солтүстік-батыс бөлігін алып жатқан жер астысуы бар өңір. Ауданы 23500 км². Бір-бірімен кезектесе келген бірнеше антиклиналдық және синклиналдық құрылымдардан тұрады. Олар қалыңд. 100 — 150 м болатын сулы горизонттар төм. карбонның турне ярусының әктастары және құмтастарымен байланысқан. Мульдалардың орт. бөлігіндегі жер асты суларының арыны күшті, шет жақтарында төмендейді. Арыны күшті сулар 30 — 150 м тереңдікте кездесіп, жауын-шашын мен жер асты суларының ағынынан қалыптасады. Суының минералд. 1 — 5 г/л шет жақтарында, ал төм. горизонттарында 3 — 5 г/л-ге жетеді. Химикалық құрамы гидрокарбонатты, гидрокарбонатты-хлоридті, хлоридті. Ұңғымаларындағы су шығымы тәулігіне 450 — 2651 м3. Карсты әктастардың су шығымы өзгелерден жоғары. Алаптың жалпы қоры 30 млрд. м3 шамасында. Алаптың суы тереңд. 50 — 80 м-лік құдықтар қазу, ұңғымалар бұрғылау арқылы жер бетіне шығарылып, елді мекендерді, а. ш-н сумен қамтамасыз ету үшін пайдаланылады.

Ciлтемелер :

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, IX том