Әлемнің пайда болуы

Ежелгі діндер

Ежелгі грек мифологиясы

Хаос

Әлем Хаостан пайда болған. Хаос грек тілінен аударғанда - "көмей","бос өзек". Мифтің бір нұсқасы бойынша, Гея (жер - ана) Хаостан пайда болған. Ол Уранды (аспан) жаратқан. Гея мен Уран ерлі - зайыпты болып, олардан титандар туған.

Миф

Титандардың біреуі Кронос өзгелерін әкелеріне қарсы айдап салып, оны тақтан тайдырады. Кроностың зайыбы өзінің қарындасы Рея болады. Кроносты да әкесі сияқты өзінің ұлдарының біреуі орнынан тайдырады. Деген болжам айтылады. Сондықтан да Кронос өз балаларын жұтып алып отырған. Қайғыка батқан Рея тым құрығанда бір баласын қалай сақтап қалуды ойлай бастайды. Өз анасы ақылды Геяның кеңесімен, Рея дүниеге келген Зевстің орнына күйеуіне жөргекке оралған тасты ұсынады, Кронос оны дереу жұтып қояды. Ал сәбиді әйел құдайлар Крит аралындағы Диктей үңгірінде бақташыларға апарып жасырады. Зевсті араның балымен, бұлақтың суымен және ғажайып ешкі Амалфеяның сүтімен асырайды. Зевс Критте өте жылдам өседі. Ержеткен соң бауырлары мен әпкелерін Кроностың құрсағынан азат еттуге аттанады. Зевс немере әпкесі Метиданың ақылымен Кроносты сиқырлы ішімдікке тойдырып, жұтып алған балаларын құсып тастауға мәжбүр етеді. Зевстің азат еткен бауырлары өздерінің құтқарушысына күн күркірі мен жай отын басқару билігін береді. Ағайындылар Кроноспен және өзге титандармен он жыл бойы айқасады. Титандар Офрий тауына, ал Кронос пен Реядан туған құдайлар Олимп тауына бекінеді (олардың Олимп құдайлары атануы осыдан). Зевске Гея мен Ураннан туған жүз қолды құбыжықтар көмекке келгенге дейін айқас жалғаса берді. Уран оларды жек көріп, жер қойнауына жібере салған. Құбыжықтар үшеу еді - Котт, Бриарей және Гиес. Олардың әрқайсысында елу бас және жүздеген қол бар. Геяның ақылымен Зевс жүзқолдыларды жер бетіне алып шықты. Солардың арқасында титандарды жеңіп шықты. Котт, Бриарей және Гиес - ежелгі сұрапыл күштердің символдары. Жеңілген титандар Тартарға тасталады. Тартар өлілер патшалығы Аидтан әлдеқайда төменде жатыр деп саналған. Тартарда жер мен теңіздің тамырлары, барлық нәрсенің басы мен соңы жатады. Онда титандарды Зевстің сенімді күзетшілері - жүзқолдылар күзетеді. Енді үш ағайынды - Зевс, Посейдон мен Аид - билікті өзара бөліп алатын болды. Зевс аспан, Посейдон - теңізге, Аид - жердің астына, өлілер патшалығына билік құрды. Жер құдайы Гея мен аспан құдайы Уранның алты титан - ұлдары және алты титанида қыздары болады. Олар бір - біріне үйленіп, құдайлардың жаңа ұрпағын дүниеге әкеледі.