Әпенді

Түрік әпенді (1862)

Әпенді, эфенди (парсы: آفندی‎, араб.: أفندي‎, түр. efendi, тат. әфәнде, әfәnde — «мырза», «билеуші», грек тілінен αφέντης — «басшы») — Осман империясындағы және Шығыс мұсылман мемлекеттерде XV—XX ғасырларда таралған дәреже және әскери атақ.

Сөздікте бұл мағынада оны Синьцзян ұйғырлары қолданылатыны белгіленген. Қазақ тіліндегі мағынада, «апенде» тұлғасында қырғыз тілінен де табамыз. Түріктерде «эфенди» қалпында дыбысталып, мағынасы — ер адамдармен сыпайы қарым-қатынаста қолданылатын сөз делінген. «Эпенді» сөзі парсы тілінде де бар: әфәнди — мырза. К. Юдахинның пікірінше, парсы тіліне грек тілінен ауысқан. Сөйтіп, казіргі қолданылып жүрген «әпендінің» төркіні грек тілі екен де, алғашқы мағынасы біздегідей «аңқау», «дарақы» емее, «мырза» дегенді білдірген.