Өркениеттер диалогы және ислам факторы

Өркениеттер диалогы және ислам факторы - бүгінгі исламның аса көрнекті ерекшеліктерінің бірі оның диалогқа ашықтығы. Сөз өркениеттердің диалогы, Шығыс пен Батыстың арасындағы диалог, мәдениеттер арасындағы өзара түсіністік қарым- қатынас жайлы болып отыр. Өркениеттер диалогына шақырушы мұсылмандар дамыған өркениеттің және бай мәдениеттің иесі болып табылады. Олар адамдар арасындағы қатынастарды күшке немесе зорлық-зомбылыққа емес, саналы түсіністік пен диалогқа негізделетінін түсінеді. Өркениеттер диалоги - мемлекеттер мен халықтардың теңдігін білдіреді. Дін әлемі мен өнер әлемі- бұл адамға қаратылатын әлемдер. Құдай адамның шынайы жеке мәніне назар аударады, сондықтан да Құдайдан түскен діндердің барлығы да бір-бірінен аса алшақтамайды. Шығыс дәстүрі адамның мәнінің "шығыстық қырын" ашады, Батыс болса "батыстық қырына" мән береді. Алайда, іс жүзінде адам - Шығыс жаны мен Батыс санасының кездесетін тұсы. Өркениеттер жаңа мәселелерге жауап беріп, үнемі өзгерістегі адам қажеттіліктерін қаншалықты қамтамасыз етеді, соған дейін өмір сүреді. Батые өркениетін тозығы жеткен, ескірген деп айтуға болады. Төрт ғасыр - өркениет үшін өте ұзақ уақыт, алайда, бүған дейінгі өркениеттердің біразы бұдан да көп өмір сүрді. Бірақ, ғылым, техника және электронды құралдар бұрынғыға қарағанда өзгеріс қарқынын едәуір үдетті. Батыс өркениетінің Қайта Өрлеу дәуірінен бүгінгі күнге дейінгісін өткінші деуге келмейді, сонымен қатар, батыс өркениетін көнерген деп айтса да артық болмайды. Халықаралық қатынастар бүгінгі күні бұрынғы екі полярлы әлемнен тарихтың жаңа кезеңіне аяқ басты. Әлемде плюрализмге негізделген жаңа әлемдік тәртіп орнауда. Өркениеттер диалогы идеясы әлемдік тәртіптегі қарым-қатынастардың басты факторы ретінде осы мәселені естен шығармауы керек. Өркениеттер диалогын орнатудың екі жолы бар: Ұзақ мерзім бойына олардың өзара әрекеттесуі; бұл процесс жағдайдың табиғи жолмен, географиялық немесе тарихи себептермен дамуына негізделген. Осыған ұқсас өзара ықпал ету ғасырлар бойы ежелгі дәуірде ирандықтар мен гректердің арасында, кейінірек Ұлы Жібек жолы бойымен Еуропа мен Азияның арасында орнаған. Өркениеттер және мәдениеттер олардың өкілдері арасындағы диалог арқылы жүзеге асады. Диалогтың мұндай түрі - тарихи немесе географиялық факторлармен маталмаған, саналы, мақсатты іс-әрекет. Мәдениеттер диалогы көпполюсті әлемді жақтайды және тұтынудың көлемді нарығын құруға және ұлттық мәдени ерекшеліктерді жойып, бір үстем мәдениетпен қалуды көздейтін жаһанданудың салдарынан әлемнің өзгеруін қолдамайды. Өркениеттер диалогы әлемдегі бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтаудың бірден-бір мүмкін және қажетті тетігі: ол саясатта, дінде және мәдениетте монологқа, біржақты тәсілдерге жол бермейді, этносаралық және халықаралық қақтығыстар мен кикілжіңдерді күш қолдану арқылы шешуді қоғамдық айыптайды, халықаралық қатынастарды сауықтырудың әмбебап үлгісін жасауға ынталы.