Boeing 787 Dreamliner
| Boeing 787 Dreamliner | |
|---|---|
 | |
| Boeing 787 Dreamliner ұшағы Варшава әуежайында | |
| Типі | Реактивті жолаушы ұшағы |
| Жобалаушысы | Boeing |
| Өндірушісі | Boeing |
| Мемлекеті |  АҚШ
|
| Алғашқы ұшуы | 2009 жылы 15 желтоқсан |
| Қолданысқа енгізілуі | 2011 жылы 26 қазан |
| Статусы | Қолданыста, өндірілуде |
| Негізгі эксплуатанттары | All Nippon Airways Japan Airlines United Airlines Air India |
| Өндіріс жылдары | 2007 жылдан бастап |
| Өндірілген бірліктері | 66 (2013 жылдың маусымы)[1] |
| Жобалау бағдарламасы құны | $32 млрд (2011 жылғы Boeing шығыны)[2] |
| Бірлігінің құны | 787-8: $206,8 млн[3] 787-9: $243,6 млн[3] |
 Ортаққордағы суреті
| |
Boeing 787 Dreamliner — американдық Boeing корпорация жасап шығарған кең фюзеляжды екіқозғалтқышты реактивті жолаушы ұшағы. Ұшақ нұсқаларына байланысты 210-нан 330 жолаушыны тасымалдай алады. Boeing компаниясының хабарлауынша, бұл компанияның ең үнемді ұшағы және фюзеляжы негізінен композитті материалдан жасалған әлемдегі ең үлкен ұшақ.[4] 787 ұшағы өзі алмастырған Boeing 767 ұшағына қарағанда 20 %-ға аз жанармай қолданады.[5] Dreamliner-дің басты ерекшеліктері: ұшудың электронды жүйелердің, 4 беткері әйнек, қозғалтқыш гондоласындағы шудан қорғайтын шеврондар және ұшақ ұшының жатық контуры. Ұшақ өзінен үлкенірек 777 моделімен типтес болғандықтан ұшқыштар екі ұшақты басқару үшін бір квалификацияны меңгереді.[6]
2005 жылдың 28 қаңтарына дейін ұшақ 7E7 деген уақытша атпен белгілі болды.[7] Алғашқы 787 2007 жылы 8 шілдеде Эверетт қаласындағы (Вашингтон штаты) Boeing компаниясының зауытынан шығарылып бұқара алдында көрсетілді. Бұл кезде ұшаққа 677 тапсырыс түскен болатын.[8] 2013 жылдың мамырына қарай 787 ұшағына 58 тапсырыс берушіден 890 ұшаққа тапсырыс жасалды. Оның ең көбі International Lease Finance Corporation (ILFC) компаниясынан түсті.
.
Мазмұны
Тарихы[өңдеу]
Алғышарттары[өңдеу]
1990 жылдардың соңында Boeing 747-400 және 767 ұшақтарының сатылымы төмендеуіне байланысты оларды алмастыратын жаңа ұшақтың бағдарламасын қарастыра бастады. Компания 2 жаңа ұшақты ұсынды. Біріншісі — 747X, ол 747-400 ұшағын ұзарту және жақсарту арқылы жасалмақ болған. Ал екіншісі — Sonic Cruiser, ол 767 ұшағымен бірдей мөлшерде жанармай шығындай отырып одан 15 % артық жылдамдықпен (шамамен 0,98 М) ұша алатын.[9] 747X ұшағына қызығушылық болмады, ал Sonic Criuser болашағы жарқын көрінді. Бірнеше ірі АҚШ әуе компаниялары, Continental Airlines-пен қоса, Sonic Criuser концепциясына назар аударды, алайда олар ұшақты қолдану шығынына қатысты қамкөңіл көрсетті.[10]
2001 жылдың 11 қыркүйегіндегі лаңкестік актілер мен мұнай бағасының өсуі әлемдік ұшақ нарығына өзгеріс әкелді: енді әуе компанияларын жылдамдық емес, үнемділік қызықтырды. Сол кезде ең көп залал шеккен әуе тасымалдаушылары, әсіресе АҚШ компаниялары, Sonic Cruiser-дің мүмкін тапсырыс берушілері болған. Сондықтан 2002 жылы 20 желтоқсанда Boeing Sonic Cruiser жобасынан бас тартатынын мәлімдеді. 2003 жылы 29 қаңтарда компания өз бағытынын өзгеретінін мәлімдеді: Boeing Sonic Cruiser технологияларын қолдана отырып қарапайым пішімдегі 7E7 ұшағын жасайтынын айтты.[4][11] Жаңа ұшақ сыйымдылығы одан үлкен 747 ұшағынан аз болуы керек болды, осыған орай арнайы топ зерттеу жұмыстарын бастады.[12] [13]
Sonic Cruiser-ді алмастыраты жобаға "7E7" атауы берілді (өндірістік ішкі атауы: "Y2").[14] Boeing-тің Sonic Cruiser мен 7E7 ұшақтары аясында жасалған технологиялары компания өнімдерін жақсартуға бағытталған «Йеллоустоун жобасына» енгізілді (7E7 осы жобаның алғашқы қадамы болды).[15] 7E7 концепциясының алғашқы суреттерінде ұшақта түсірілген кабина терезесі, төмендетілген ұшы және акула жүзбесіне ұқсас ұшақ құйрығы болды.[16] Алғашында "E" әріпі бірнеше мағынаны береді деп айтылды: тиімді (efficiency), қоршаған ортаға зиян келтірмейтін (environmentally friendly). Алайда кейін Boeing оны "8" санына ұқсас келеді деп хабарлады.[4] 2003 жылы шілдеде 500 000 адам қатысқан онлайн дауыс беру нәтижесінде ұшаққа «Dreamliner» атауы берілді.[17] Басқа атаулар қатарында eLiner , Global Cruiser және Stratoclimber болды.
2004 жылы 26 сәуірде жапондық All Nippon Airways (ANA) әуе компаниясы жаңа ұшақтың алғашқы тапсырыс берушісі болды: ANA 50 ұшаққа тапсырыс берді, ал олардың тапсырылуы 2008 жылдың аяғына белгіленді.[18] ANA тапсырыс берілген ұшақтардың 30 жергілікті әуе линияларына арналған 787-3 (бір класста 290-330 орынды), қалған 20 орта магистральді халықаралық қатынастарға арналған (мысалы, Токио Нарита - Бейжің) 787-8 нұсқасында (екі класста 210-250 орын) тапсырыс берді. Ұшақ ANA әуе компаниясына бұрын болмаған Денвер, Мәскеу және Нью-Дели қалаларына жаңа бағыттарды ашуға мүмкіндік берді.[19] 787-3 және 787-8 ұшақтың алғашқы нұсқалар болды, ал 787-9 қолданысқа 2010 жылы енгізілмек болды.
Жобалануы[өңдеу]
787 ұшағын өдіруде алғаш рет көп алюмини беттері мен 50 000 біріктіру элементінің орнына бір алюминий құймыснан тұратын секциялар қолданылған.[20][21] Boeing ұшаққа екі қозғалтқыш түрін таңдап алды: General Electric GEnx және Rolls-Royce Trent 1000.[4] Boeing 787-ні жасауда композитті материалдардың қолданылуы оның 767-ге қарағанда 20 %-ға үнемдірек екенін,[22] қозғалтқыштың пайдалылығы шамамен 40 %-ға жақсарғанын,[23] аэродинамиканың жақсартылғанын хабарлады.[24] 787-8 бен -9 ETOPS бойынша 330 минуттық ұшуға сертификатталуы керек болды.[25]
Жобалау барысында 787 моделі Boeing комапаниясының Transonic Wind Tunnel тоннелінде, QinetiQ компаниясының Франбородағы (Ұлыбритания) 5-метрлік аэродинамикалық трубасында, NASA-ның Ames Research орталығының аэродинамикалық трубасында, Францияның аэродинамиканы зерттеу агенттігінде (ONERA) сынақтан өтті. Соңғы нұсқаның сырт көрінісі қарапайым болап келді: алғашқыда ұсынылған ұшақтың ұшы мен кабина терезелері қарапайымға алмастырылды. 2004 жылдың соңында ұшаққа тапсырыстар саны 237-ге жетті.[26] Алғашында 787-8 нұсқасы $ 120 млн бағаланды, бұл өндірісті таң қалдырған төмен нәтиже болды. 2007 жылы бағалар келесідей болып өзгертілді: 787-3 нұсқасы $ 146-151,5 млн, 787-8 нұсқасы $ 157-167 млн және 787-9 нұсқасы $ 189-200 млн.[27]
Қолданысқа енгізілуі[өңдеу]
Нұсқалары[өңдеу]
Техникалық сипаттамасы[өңдеу]
Апаттар[өңдеу]
Тағы қараңыз[өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу]
- ↑ Boeing Commercial Airplanes - Orders and Deliveries
- ↑ Gates, Dominic. Boeing celebrates 787 delivery as program's costs top $32 billion, The Seattle Times (September 24, 2011). Тексерілді 26 қыркүйектің 2011.
- ↑ a b Boeing Commercial Airplanes prices. Boeing. Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 желтоқсан 2012. Тексерілді, тамыз 7, 2012.
- ↑ a b c d Boeing 787 Dreamliner – Flying Redefined — Aerospace Technical Publications International, 2005. — ISBN 0-9752341-2-9.
- ↑ Croft, Jon Powering the Dream: Atypical paths to Boeing 787 EIS. Flight International (17 қазан 2011). Тексерілді, қаңтар 20, 2013.
- ↑ Flight Standardization Board Report. Federal Aviation Administration (тамыз 25, 2011). Тексерілді, қараша 8, 2011.
- ↑ Boeing (қаңтар 28, 2005). Boeing Gives the 7E7 Dreamliner a Model Designation. Пресс-релиз. Тексерілген маусым 14, 2011.
- ↑ Boeing (шілде 8, 2007). Boeing Celebrates the Premiere of the 787 Dreamliner. Пресс-релиз. Тексерілген қаңтар 21, 2011.
- ↑ Gunter, Lori The Need for Speed, Boeing's Sonic Cruiser team focuses on the future. Boeing Frontier magazine (шілде 2002). Тексерілді, қаңтар 21, 2011.
- ↑ Banks, Howard. Paper plane: That Mach 0.95 Sonic Cruiser from Boeing will never fly. Here's why., Forbes (мамыр 28, 2001). Тексерілді маусым 7, 2007.
- ↑ History of the Boeing 787, Seattle Times (маусым 23, 2000). Тексерілді 28 қазан 2012.
- ↑ Cannegieter, Roger Long Range vs. Ultra High Capacity. Aerlines.nl. Тексерілді, сәуір 8, 2010.
- ↑ Boeing Versus Airbus, Forbes (мамыр 24, 2006). Тексерілді сәуір 8, 2010.
- ↑ Boeing Frontier magazine (March 2003). Maximizing the Middle, Finding the sweet spot in the market. Пресс-релиз.
- ↑ Boeing (маусым 20, 200). Boeing Achieves 787 Power On. Пресс-релиз.
- ↑ Daydream believer: How different is the Boeing 787?. Flight International. Тексерілді, 14 желтоқсан 2010.
- ↑ 'Name Your Plane' sweepstakes. Boeing Frontiers Online (шілде 2003). Тексерілді, 28 қыркүйек 2007.
- ↑ (сәуір 26, 2004). Boeing Launches 7E7 Dreamliner. Пресс-релиз. Тексерілген маусым 14, 2011.
- ↑ ANA says Denver still in hunt for non-stop to Tokyo. Metro Denver (сәуір 8, 2009). Тексерілді, 14 желтоқсан 2010.
- ↑ The Dream of Composites. R&D Magazine (қараша 20, 2006). Тексерілді, қараша 23, 2012.
- ↑ Walz. The Dream of Composites, RD mag (қараша 20, 2006). Тексерілді 2 қыркүйектің 2011.
- ↑ Norris, Guy Boeing Rules Out 787 Window Change. Aviation Week (қаңтар 9, 2009). Тексерілді, маусым 14, 2011.
- ↑ Ogando, Joseph Design News – Features – Boeing's 'More Electric' 787 Dreamliner Spurs Engine Evolution. designnews.com (маусым 7, 2007). Тексерілді, 7 қыркүйек 2011.
- ↑ Shifrin, Carole Dream start. Flight International (March 27, 2006). Тексерілді, 7 қыркүйек 2011.
- ↑ Pandey Mohan How Boeing Defied the Airbus Challenge — USA: Createspace, 2010. — ISBN 978-1-4505-0113-2.
- ↑ Marsh, George Boeing's 787: trials, tribulations, and restoring the dream. Reinforced Plastics. Тексерілді, шілде 29, 2010.
- ↑ Boeing boosts aircraft prices 5.5% on rising cost of labor, materials. Air Transport World (маусым 26, 2007). Тексерілді, 2 қыркүйек 2011.
Дереккөздер[өңдеу]
Сыртқы сілтемелер[өңдеу]
| ||||||||||||||||||||||||||
