I Шаһ Жаһан

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

I Шаһ Жаһан
شاه ‌جهان
I Шаһ Жаһан
Лауазымы
Ту
Ту
Ұлы Моғолдар патшалығының падишаһы
30 желтоқсан 1627 — 8 наурыз 1658
Ізашары Жаһангір
Ізбасары I Әлемгір
Өмірбаяны
Діні Ислам
Дүниеге келуі 5 қаңтар 1592 (1592-01-05)
Лахор,
Ұлы Моғолдар патшалығы
Қайтыс болуы 22 қаңтар 1666 (1666-01-22) (74 жас)
Агра,
Ұлы Моғолдар патшалығы
Жерленді Тәж Махал, Агра
Әкесі Жаһангір
Анасы Білкіс Макани
Жұбайы Мұмтаз Махал
Сатиунниса ханым
Бегім Фатхпур
Кандхари бегім
Балалары Ұлдары:
Дара Шукох
Шаһ Шуджа
I Әлемгір
Мұрат Бахш
I Шаһ Жаһан Ортаққорда

I Шаһ Жаһан (урду: شاه ‌جهان‎; 5 қаңтар 1592 жыл22 қаңтар 1666 жыл) — Ұлы Моғолдар патшалығының 5-ші падишаһы. Ұлы Моғолдар патшалығының негізін қалаушысы Бабырдың шөпшегі. I Акбардың немересі.

Толық атағы: Шаһиншаһ әс-Сұлтан әл-Ағзам уә-л-Хақан әл-Мүкаррам, Мәлік-үл-Сұлтанат, Ала Хазірет Әбілмұзаффар Шихабаддин Мұхаммед I Шаһ Жаһан, Сайып-и-Қыран-и-Сани, Падишаһ-и-Ғази, Зиллуллаһ, Шаһиншаһ-и-Сұлтанат-үл-Хиндия-уә-л-Мұғалия.

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

I Шаһ Жаһан 1592 жылдың 5 қаңтарында Сәлім шаһзада (келешектегі Жаһангір Шаһ) мен Білкіс бегімнің шаңырағында дүниеге келді. Жас кезінде оны атасы I Акбар өте жақсы көрген екен.

Билеген жылдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

I Шаһ Жаһан билік еткен жылдар Ұлы Моғолдардың сәулет өнеріндегі "алтын ғасыры" болды. Падишаһ көптеген аса танымал ескерткіштерді салдырған. Оның ішіндегі ең әйгілісі — Тәж Махал. Ол Қызыл форт пен Делидегі Жұма мешіті сияқты ғимараттарды қантөгіс шайқаспен қорғап қалды. Ол өзіне өте ыстық ғимарат – ақ Тәж Махалға ұқсатып, өзіне арнап қара Тәж Махал салғысы келген.

1617 жылы оның Деккандағы Лодиге қарсы соғыста көрсеткен ерлігі үшін әкесі оған Шаһ Жаһан Баһадүр деген құрметті атақ берді. 1646 жылы I Шаһ Жаһан мемлекеттің шекарасын солтүстік батысқа қарай кеңейтті. Шаһ Жаһанның күші қазіргі Тәжікстандағы Бажахшан мен Балхқа дейін жетті[1].

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. 1100 қызықты деректер ұлы императорлар Ү.Зұлхарова