Есіл: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
11-жол: 11-жол:
|ұзындығы = 2450
|ұзындығы = 2450
|су алабының ауданы = 177 000
|су алабының ауданы = 177 000
|су алабы = [[Солтүстік Мұзды Мұхит]]
|су алабы = [[Солтүстік Мұзды мұхит]]
|өзендердің су алабы = [[Ертіс өзені]], [[Обь өзені]]
|өзендердің су алабы = [[Ертіс]] → [[Обь өзені]]
|су шығыны = 56,3
|су шығыны = 56,3
|өлшеу орны =
|өлшеу орны =
|бастауы = Нияз тауы
|бастауы = [[Нияз]] тауы
|бастауының орны =
|бастауының орны =
|бастауының биіктігі =
|бастауының биіктігі = 560 м
|s_lat_dir = N|s_lat_deg = 50|s_lat_min = 48|s_lat_sec =
|s_lat_dir = |s_lat_deg = 50|s_lat_min = 48|s_lat_sec =
|s_lon_dir = E|s_lon_deg = 72|s_lon_min = 14|s_lon_sec =
|s_lon_dir = |s_lon_deg = 72|s_lon_min = 14|s_lon_sec =
|сағасы = [[Ертіс өзені]]
|сағасы = [[Ертіс]] өзені
|сағасының орны = Усть-Ишим
|сағасының орны = Усть-Ишим
|сағасының биіктігі =
|сағасының биіктігі =
|m_lat_dir = N |m_lat_deg = 57|m_lat_min = 41|m_lat_sec = 53
|m_lat_dir = |m_lat_deg = 57|m_lat_min = 41|m_lat_sec = 53
|m_lon_dir = E|m_lon_deg = 71|m_lon_min = 11|m_lon_sec = 51
|m_lon_dir = |m_lon_deg = 71|m_lon_min = 11|m_lon_sec = 51
|еңістігі =
|еңістігі =
|ел = [[Сурет:Flag of Kazakhstan.svg|25px]] [[Қазақстан]]<br>[[Сурет:Flag of Russia.svg|25px]] [[Ресей]]
|ел = [[Сурет:Flag of Kazakhstan.svg|25px]] [[Қазақстан]]<br>[[Сурет:Flag of Russia.svg|25px]] [[Ресей]]
31-жол: 31-жол:
}}
}}


'''Есіл''' - [[Ертіс]] өзенінің сол саласы, Обь өзен жүйесіне жатады. [[Ақмола облысы|Ақмола]], [[Солтүстік Қазақстан облысы|Солтүстік Қазақстан]] облыстары және Ресейдің [[Түмен облысы|Түмен]], [[Омбы облысы|Омбы]] облыстары жерімен ағады.
'''Есіл''' - [[Ертіс]] өзенінің сол саласы, [[Обь өзені]] жүйесіне жатады.


== Географиялық орны ==
== Географиясы ==
[[Қазақстан]]ның [[Ақмола облысы|Ақмола]], [[Солтүстік Қазақстан облысы|Солтүстік Қазақстан]] облыстары және [[Ресей]]дің [[Түмен облысы|Түмен]], [[Омбы облысы|Омбы]] облыстары жерімен ағады.
⚫
[[File:Reka Ishim Petropavlovskij gidrouzel.jpg|thumb|left|[[Петропавл гидроторабы]], [[Петропавл]] қаласы]]

Бастауын [[Сарыарқа]]дағы [[Нияз тауы]] етегінен алып (560 м биіктіктен), Ертіс өзеніне сол жағынан құяды. Ұзындығы 2450 км (Қазақстандағы ұзындығы 1400 км). Дүние жүзінде екінші реттегі ең ұзын сала саналады. Су жиналатын алабы 177 мың км². Өзеннің бастауынан сағасына дейінгі құлау еңістігі 513 м, әр 1 км-дегі еңістігі 21 см.
== Бастауы ==
⚫
[[File:Reka Ishim Petropavlovskij gidrouzel.jpg|thumb|left|[[Петропавл бөгені]], [[Петропавл]] қаласы]]
Бастауын [[Сарыарқа (Солтүстік Қазақ жазығы)|Сарыарқа]]дағы [[Нияз]] тауының етегінен алып (560 м биіктіктен), Ертіс өзеніне сол жағынан құяды.


==Гидрологиясы==
==Гидрологиясы==
Өзен негізінен қар суымен (80%-дайы) толығады. Көктемде су деңгейі көтеріліп (ең жоғарғы деңгейі сәуірдің үшінші онкүндігінде байқалады), су тасқыны болып тұрады. Шілденің ортасында су деңгейі төмендеп, үшінші онкүндігінің басында сабасына түседі. Су мол жылдары Петропавл бөгені бьефіндегі нөлдік график деңгейінен 10-11 м жоғары көтеріледі.
Ұзындығы 2450 км (Қазақстандағы ұзындығы 1400 км). Дүние жүзінде екінші реттегі ең ұзын сала саналады. Су жиналатын алабы 177 мың км<sup>2</sup>. Өзеннің бастауынан сағасына дейінгі құлау еңістігі 513 м, әр 1 км-дегі еңістігі 21 см. Негізінен қар суымен (80%-дайы) толығады. Көктемде су деңгейі көтеріліп (ең жоғарғы деңгейі [[сәуір]]дің үшінші онкүндігінде байқалады), су тасқыны болып тұрады. [[Шілде]]нің ортасында су деңгейі төмендеп, үшінші онкүндігінің басында сабасына түседі. Су мол жылдары [[Петропавл бөгені]] [[бьеф]]індегі нөлдік график деңгейінен 10-11 м жоғары көтеріледі.


Есіл суын бақылау кезінде [[1937]] ж. оның арнасы құрғап қалғаны тіркелген. Ал 1936-1939 және [[1986]] ж. түбіне дейін қатып қалған. Өзеннің орташа жылдық ағымы 2,5 км³. Мұз қату қарашаның екінші жартысында басталады да оның ұзақтығы 5 айға созылады.
Есіл суын бақылау кезінде [[1937 жыл|1937]] жылы оның арнасы құрғап қалғаны тіркелген. Ал [[1936 жыл|1936]]-[[1939 жыл|1939]] және [[1986 жыл|1986]] жылдары түбіне дейін қатып қалған. Өзеннің орташа жылдық ағымы 2,5 км<sup>3</sup>. Мұз қату [[қараша]]ның екінші жартысында басталады да оның ұзақтығы 5 айға созылады.


Есіл минералдылығы жоғары өзендерге жатады. Оған негізгі себеп - оның су жинайтын алабының құрғақ өңірде жатуынан және жер асты суларының тұздылығы саналады. Жалпы минералдануы 500-800 мг/л, сабасының төменгі кезінде 1200 мг/л-ге жетеді. Суы кермек татиды.
Есіл минералдылығы жоғары өзендерге жатады. Оған негізгі себеп - оның су жинайтын алабының құрғақ өңірде жатуынан және жер асты суларының тұздылығы саналады. Жалпы минералдануы 500-800 мг/л, сабасының төменгі кезінде 1200 мг/л-ге жетеді. Суы кермек татиды.


[[1960]] жылдан бастап өзен суын реттеп отыру үшін [[Вячеслав бөгені|Вячеслав]], [[Сергеев бөгені|Сергеев]] және [[Петропавл бөгені|Петропавл]] бөгендері салынған.
[[1960 жыл]]дан бастап өзен суын реттеп отыру үшін [[Астана бөгені|Вячеслав]], [[Сергеев бөгені|Сергеев]] және Петропавл бөгендері салынған. <ref name="test">[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref>
<ref name="test">Қазақ энцклопедиясы</ref>


==Дереккөздер==
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
<references />


[[Санат:Солтүстік Қазақстан облысы өзендері]]
[[Санат:Солтүстік Қазақстан облысы өзендері]]
55-жол: 57-жол:
[[Санат:Ертіс су алабы]]
[[Санат:Ертіс су алабы]]
[[Санат:Омбы облысы өзендері]]
[[Санат:Омбы облысы өзендері]]


{{kz-geo-stub}}

12:15, 2015 ж. шілденің 7 кезіндегі нұсқа

 Басқа мағыналар үшін Есіл деген бетті қараңыз.
Есіл
Есіл өзені, Астана
Есіл өзені, Астана
Сипаттамасы
Ұзындығы 2450 км
Су алабының
ауданы 		177 000 км²
Су алабы Солтүстік Мұзды мұхит
Өзендердің
су алабы 		Ертіс → Обь өзені
Су шығыны 56,3 м³/с
Су ағысы
Бастауы Нияз тауы
 • Биіктігі 560 м м
 • Координаттары 50°48′ с. е. 72°14′ ш. б. / 50.800° с. е. 72.233° ш. б. / 50.800; 72.233 (G) (O) (Я) (T)
Сағасы Ертіс өзені
 • Орналасқан жері Усть-Ишим
 • Координаттары 57°41′53″ с. е. 71°11′51″ ш. б. / 57.69806° с. е. 71.19750° ш. б. / 57.69806; 71.19750 (G) (O) (Я)Координаттар: 57°41′53″ с. е. 71°11′51″ ш. б. / 57.69806° с. е. 71.19750° ш. б. / 57.69806; 71.19750 (G) (O) (Я) (T)
Орналасуы
Ел Қазақстан
Ресей
Ортаққордағы санаты: Есіл

Есіл - Ертіс өзенінің сол саласы, Обь өзені жүйесіне жатады.

Географиялық орны

Қазақстанның Ақмола, Солтүстік Қазақстан облыстары және Ресейдің Түмен, Омбы облыстары жерімен ағады.

Бастауы

Петропавл бөгені, Петропавл қаласы

Бастауын Сарыарқадағы Нияз тауының етегінен алып (560 м биіктіктен), Ертіс өзеніне сол жағынан құяды.

Гидрологиясы

Ұзындығы 2450 км (Қазақстандағы ұзындығы 1400 км). Дүние жүзінде екінші реттегі ең ұзын сала саналады. Су жиналатын алабы 177 мың км2. Өзеннің бастауынан сағасына дейінгі құлау еңістігі 513 м, әр 1 км-дегі еңістігі 21 см. Негізінен қар суымен (80%-дайы) толығады. Көктемде су деңгейі көтеріліп (ең жоғарғы деңгейі сәуірдің үшінші онкүндігінде байқалады), су тасқыны болып тұрады. Шілденің ортасында су деңгейі төмендеп, үшінші онкүндігінің басында сабасына түседі. Су мол жылдары Петропавл бөгені бьефіндегі нөлдік график деңгейінен 10-11 м жоғары көтеріледі.

Есіл суын бақылау кезінде 1937 жылы оның арнасы құрғап қалғаны тіркелген. Ал 1936-1939 және 1986 жылдары түбіне дейін қатып қалған. Өзеннің орташа жылдық ағымы 2,5 км3. Мұз қату қарашаның екінші жартысында басталады да оның ұзақтығы 5 айға созылады.

Есіл минералдылығы жоғары өзендерге жатады. Оған негізгі себеп - оның су жинайтын алабының құрғақ өңірде жатуынан және жер асты суларының тұздылығы саналады. Жалпы минералдануы 500-800 мг/л, сабасының төменгі кезінде 1200 мг/л-ге жетеді. Суы кермек татиды.

1960 жылдан бастап өзен суын реттеп отыру үшін Вячеслав, Сергеев және Петропавл бөгендері салынған. [1]

Дереккөздер

  1. ↑ Қазақ энциклопедиясы
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Есіл&oldid=2336391» бетінен алынған