Ауа массалары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Навигацияға өту
Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш «А» деген санатты аластады; Санатты жылдам үстеу: «табиғат» (HotCat қолданып) |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
{{Қорық аймақ | name =АУА МАССАЛАРЫ | image =Сурак.jpg|200px | caption =| location = [[Қазақстан]]| area = | established =| governing_body = | world_heritage_site =| website =}} '''Ауа массалары ''' – [[тропосфера]] |
{{Қорық аймақ | name =АУА МАССАЛАРЫ | image =Сурак.jpg|200px | caption =| location = [[Қазақстан]]| area = | established =| governing_body = | world_heritage_site =| website =}} '''Ауа массалары ''' – [[тропосфера|тропосфераның]] көлбеу бағытта біртұтас болып қозғалатын ірі, біртекті бөліктері. Белдемдік орнына байланысты: [[арктика|арктикалық]] (Оңт. жарты шарда – антарктикалық), қоңыржай белдеулік, тропиктік және [[экватор|экваторлық]] болып негізгі 4 түрге бөлінеді. Әрқайсысының өзіне тән темп-расы, ылғалдылығы, көріну қашықтығы, т.б. ерекшеліктері болады. Бұлардың өзі [[теңіз|теңіздік]] және [[құрлық|құрлықтық]] болып екіге бөлінеді. Термодинамик. сипатына қарай салқын, жылы және жергілікті болып аталады. Салқын тұрақты ауа массалары құрлық үстінде, қыста үлкен [[антициклон]] жүйесінде, жер бетінің [[радиация|радиациялық]] салқындауы нәтижесінде пайда болады. Оған Сібір антициклонында қалыптасатын Саха ([[Якутия]]) үстіндегі құрлықтық ауа массасы жатады. Ол Қазақстан [[климаты]]на (әсіресе қыста) елеулі ықпал жасайды. Қыс кезінде Сібір антициклонының әсерінен ауаның жоғарыдан төмен қозғалуына байланысты бұлт азайып, жер беті суып, аязды [[ауа райы]] қалыптасады. Сондықтан оны «Сібір қысы» деп атайды. Жазда Орт. Азия аумағы үстінде орнығатын тропиктік ауа массасы темп-расы жоғары, өте құрғақ ауа райын қалыптастырады. Оны «Азиялық жаз» деп атайды. [[Санат:Қазақстан табиғаты]] |
||
[[Санат:табиғат]] |
[[Санат:табиғат]] |
||
==Пайдаланылған әдебиет== |
|||
*[[Қазақ энциклопедиясы]] |
|||
{{stub}} |
|||
{{wikify}} |
|||
[[ru:Воздушная масса]] |
|||
[[ar:كتلة هوائية]] |
|||
[[ca:Massa d'aire]] |
|||
[[cs:Vzduchová hmota]] |
|||
[[de:Luftmasse]] |
|||
[[en:Air mass]] |
|||
[[et:Õhumass]] |
|||
[[fa:توده هوا]] |
|||
[[fi:Ilmamassa]] |
|||
[[fr:Masse d'air]] |
|||
[[hi:वायुराशि]] |
|||
[[ht:Mas lè]] |
|||
[[ja:気団]] |
|||
[[ko:기단]] |
|||
[[lt:Oro masė]] |
|||
[[lv:Gaisa masa]] |
|||
[[nl:Luchtmassa]] |
|||
[[nn:Luftmasse]] |
|||
[[no:Luftmasse]] |
|||
[[pl:Masa powietrza]] |
|||
[[pt:Massa de ar]] |
|||
[[simple:Air mass]] |
|||
[[sk:Vzduchová hmota]] |
|||
[[sv:Luftmassa]] |
|||
[[uk:Повітряна маса]] |
|||
[[zh:气团]] |
|||
23:50, 2011 ж. маусымның 16 кезіндегі нұсқа
Үлгі:Қорық аймақ Ауа массалары – тропосфераның көлбеу бағытта біртұтас болып қозғалатын ірі, біртекті бөліктері. Белдемдік орнына байланысты: арктикалық (Оңт. жарты шарда – антарктикалық), қоңыржай белдеулік, тропиктік және экваторлық болып негізгі 4 түрге бөлінеді. Әрқайсысының өзіне тән темп-расы, ылғалдылығы, көріну қашықтығы, т.б. ерекшеліктері болады. Бұлардың өзі теңіздік және құрлықтық болып екіге бөлінеді. Термодинамик. сипатына қарай салқын, жылы және жергілікті болып аталады. Салқын тұрақты ауа массалары құрлық үстінде, қыста үлкен антициклон жүйесінде, жер бетінің радиациялық салқындауы нәтижесінде пайда болады. Оған Сібір антициклонында қалыптасатын Саха (Якутия) үстіндегі құрлықтық ауа массасы жатады. Ол Қазақстан климатына (әсіресе қыста) елеулі ықпал жасайды. Қыс кезінде Сібір антициклонының әсерінен ауаның жоғарыдан төмен қозғалуына байланысты бұлт азайып, жер беті суып, аязды ауа райы қалыптасады. Сондықтан оны «Сібір қысы» деп атайды. Жазда Орт. Азия аумағы үстінде орнығатын тропиктік ауа массасы темп-расы жоғары, өте құрғақ ауа райын қалыптастырады. Оны «Азиялық жаз» деп атайды.
Пайдаланылған әдебиет
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |