Ата

Ата — туыстық қатынасты білдіретін атау.

1. әкенің әкесі немесе ағасы;
2. ерлі-зайыптылардың қайын әкесі (қ. Қайын ата);
3. қадірлі қарт. Кіші ұрпақ үшін ол әрдайым А. дәрежесінде болады;
4. адамдардың туыстық, қандастық жігі;
5. ру тармақтары;
6. Ежелгі, байырғы деген сөздердің баламасы (Ата мекен, ата кәсіп).

“ата” — көне түркі дәуірлерінде әрі қолбасы, әрі елбасы болған кісілер есіміне жанама қосылатын атау. “Ата” сөзі тіркескен қасиетті орындардың бәрі де сондай адамдардың аттарымен байланысты болып келеді. “А.” — осындай жерді, мекенді киелі рухқа теңеуден шыққан. Демек, ол — ұран тектес сөз. Бұл, әсіресе, ежелден аталар рухына — аруаққа сыйынған түркі қауымдарына тән нәрсе. “А.” — көне замандарда ру, тайпа иелігіндегі белгілі-бір аймақ, өңір болса, бертін келе туған жер, Отан ұғымдарының баламасына айналған. Ол еліміздің, мемлекеттілігіміздің негізі. Аумалы-төкпелі заманда империялық отаршыл және кеңестік қызыл саясат салдарынан шетке ауып кеткен қандас бауырлар Қазақстанның егемендік алуына орай өз А-не қайтып оралуда.