I Сүлеймен

Сүлеймен І, Кануни (еуропалық әдебиетте – Ұлы Сулейман) (27.4.1495, Трабзон қаласы – 6.9.1566, Сигетвар қаласы) – түрік сұлтаны (1520 – 1566). Селім сұлтанның баласы. Ол билік еткен тұста Осман сұлтандығының аумағы мейлінше кеңейіп, барынша белсенді сыртқы саясат ұстанды. 1521 жылы Белград, 1526 жылы Мохач шайқасынан кейін Венгрияның көп бөлігін өзіне қаратты. 16 ғасырдың 30-жылдары Иракты, Родос аралын, Эгей топаралын, Триполитания мен Алжирді, т.б. аумақтарды жаулап алды. Закавказье үшін Иранмен табан тірескен күрес жүргізді. Әскери жорықтарының бәрінде дерлік жеңіске жеткен оның әскери флоты Жерорта теңізіндегі үстемдікке ие болды. Ұлан-байтақ державаны басқаруды ұйымдастырудағы іскерлігі үшін “Кануни” – “Заң шығарушы” деген атақ алды. Оның тұсында әкімшілік құрылыс, қаражат, жеке провинциялардың жағдайы мен жер иелену, салық түрлері, әскери жүйені реттеу жөнінде заңдар (“канун-наме”) қабылданды. Сүлеймен тарихта өнер мен білімді дамытушы ретінде де атын қалдырды. Мешіттер мен сарайлар, қамалдар, т.б. салуға көп көңіл бөлді. Әсіресе, сәулетші Синанин жасаған құрылыстардың дүние жүзіне атағы шықты. Ол Венгрияға жасаған жорығын аяқтап, қайтып келе жатқанда кенеттен дүние салды.