Ағаш шырмауық
| Ағаш шырмауық | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Hedera rhombea
| ||||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| түрлері | ||||||||||||||||
|
12–15 түрі белгілі |
Ағаш шырмауық (лат. Hedera) – аралия жататын мәңгі жасыл, көлеңке сүйгіш бұта не ағаш тәрізді шырмауық өсімдіктер туысы.
Биологиялық сипаттамасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ағаш шырмауық тік өсіп тұрған ағаштардың діңіне не жарға өрмелеп өсіп, 30 м-ге дейін көтеріледі.
Жапырағы қалың, жылтыр, 5-7 бұрышты, ұзын сағақты және кезек орналасады.
Ағаш шырмауығы күзде гүлдейді. Гүлі майда, шоғы шатыр тәрізді.
Жемісі - жидек, көктемде піседі. Ағаш шырмауық 8 жасында гүлдейді, 500 жыл жасайды.
Таралуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ағаш шырмауықтың 16 түрі бар, олар Еуропада, Солтүстік Африкада, Азияда өседі.
- Hedera algeriensis
- Hedera azorica
- Hedera canariensis - Канар ағаш шырмауығы, Солтүстік Африка Канар аралдарында өседі, Португалияда, Ирландияда
- Hedera caucasigena
- Hedera colchica - Колхида Ағаш шырмауығы, Кавказда, Гималаи тауларында, Жапонияда өседі
- Hedera cypria
- Hedera helix - Батыс Еуропа, Батыс Ресей, Крым, Кавказ
- Hedera hibernica
- Hedera iberica
- Hedera maderensis
- Hedera maroccana
- Hedera nepalensis
Пайдалануы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Әсемдік өсімдік ретінде өсіріледі.
Медицинада қақырық түсіргіш, тыыс алуды жеңілдететін дәрі ретінде қолданады. Спазмолитик.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998