Бәһерден үңгірі
| Бәһерден үңгірі | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Тереңдігі | 69 м |
| Ұзындығы | 250 м |
| Көлемі | 75 мың м³ |
| Кіретін есік саны | 5 |
| Келушілер | |
| Жарығы | электрлі |
| Орналасуы | |
| 38°18′04″ с. е. 57°31′06″ ш. б. / 38.30111° с. е. 57.51833° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 38°18′04″ с. е. 57°31′06″ ш. б. / 38.30111° с. е. 57.51833° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Түрікменстан |
Бәһерден үңгірі — карстық үңгір, Бәһерден қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 19 км және Ашхабадтан 120 км жерде Түрікменстанның оңтүстік-батысындағы Көпетдақ тауының солтүстік етегіне жақын жерде орналасқан.
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Үңгір XVIII ғасырдан бері белгілі. Жер асты көлі бар үңгірдің бар екендігі туралы алғашқы ғылыми есептер 1886 жылы пайда болды[1]. 1896 жылы жергілікті баспасөзде ашхабад тұрғындарын үңгір мен жер асты көлінің бар екендігімен таныстыратын басылым пайда болды, сол кезден бастап оларға Ашхабад пен оның төңірегінде тұрғындар келе бастады. 1976 жылы оны геологтар, сондай-ақ Ашхабад спелеологтары зерттеді. В.Н.Дублянский сипаттамасын жасады.
Географиясы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ол Көу жотасында, Дүгін тауының қойнауында орналасқан. Үңгірге кіре берістен 800 метр жерде терең сайда Көу бұлағы ағып жатыр, ол жер асты Көуата көлі суының жер бетіне шығатын жері болып табылады.
Геологиясы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Бұл бес кіретін жері бар әк тастан жасалған зал. Зал 55 метр тереңдікте орналасқан, ұзындығы 250 метр, ені 50 метрге дейін, биіктігі 26 метрге дейін жетеді. Оның түбі көлбеу, оның үстінде әктас пен гуано сынықтары бар. Үңгірдің оңтүстік-шығыс бөлігінде ұзындығы 75 м, ені 23 м және ең тереңдігі 14 м болатын жер асты Көуата көлі бар. Көлдің беті шамамен 3000 м² құрайды. Көлдегі судың көлемі 6,5 мың м³. Ондағы су жылы (шамамен +37 °C) және аздап минералданған. Орташа алғанда судың құрамында кремний қышқылының (147 мг/л-ге дейін), стронцийдің (50,6 мг/л) және күкіртті сутегінің (10,5 мг/л) едәуір мөлшері бар 2,63 г/л суда барлығы 25 элемент бар. Үңгірдегі ауа күкіртті сутек буымен және ылғалмен қаныққан – үңгірдегі ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 100%-ға жақын.
Жануар әлемі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жарқанаттар, кеміргіштер, көгершіндер, қызылтұмсық шауқарғалар, көкқарғалар, сондай-ақ омыртқасыздардың 50-ге жуық түрі мекендейді. Гуано жинақтары 1300 м²-ден астам аумақты алып жатыр, ал олардың көлемі 670 м³-ден асады.
Мағынасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Бұл қоғамдық демалыс орны. Электрлендірілген. Үңгірде экскурсиялар жүргізіледі, қайықпен жүзу ұйымдастырылады.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Бәһерден жер асты көлі.(қолжетпейтін сілтеме)