Дженга
Дженга (ағылш. Jenga) — 1970 жылдары Танзаниядан шыққан ағылшын гейм-дизайнері Лесли Скотт ойлап тапқан және ParkerBrothers (Hasbro бөлімшесі) компаниясы таратқан үстел ойыны. Ойыншылар кезек-кезек мұнараның түбінен блоктарды алып, оларды жоғарыға қойып, мұнараны биік және аз тұрақты етеді (жоғарғы үш жолды ауыстыруға болмайды). «Jenga» сөзі Суахили тілінде «құру» сөзін білдіреді.
Ережесі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ойын 54 (кейде 48 немесе 60) қатты ағаш блоктарын (қайың, күл) пайдаланады. Әр блоктың ұзындығы оның енінен үш есе, ал биіктігі оның енінің жартысына тең. Ойынды бастау үшін биіктігі 18 қабатты мұнара салу керек. Әр қабат бір-біріне жақын және параллель орналасқан үш блоктан тұрады. Әрбір келесі қабаттың блоктары алдыңғы қабаттың блоктарына перпендикуляр орналастырылған.
Мұнара салынғаннан кейін ойыншылар жүре бастайды. Мұнараны салған адам бірінші болып жүреді. Дженгтегі қозғалыс мұнараның кез-келген деңгейінен бір блокты шығарудан тұрады (тікелей аяқталмаған жоғарғы қабаттың астынан басқа) және оны аяқтау мүмкін болатындай етіп мұнараның жоғарғы жағына қою керек (едендерді аяқталмаған жоғарғы деңгейдің астына салу мүмкін емес). Блокты алу үшін тек бір қолды пайдалануға рұқсат етіледі; екінші қолды да қолдануға болады, бірақ мұнараға бір уақытта бір қолмен тигізуге болады. Блоктарды ең еркін отыратын біреуін табу үшін итеруге болады. Блокты жылжыту арқылы басқа блоктарға қол тигізуге тыйым салынады. Кез-келген жылжытылған блокты орнында қалдыруға болады және егер бұл мұнараның құлауына әкелсе, оны алып тастамайды. Қозғалыс келесі ойыншы мұнараға тигенде немесе бұрын не болатынына байланысты 10 секунд өткенде аяқталады.
Шығу тегі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дженганы ойлап тапты Лесли Скотт, және оның негізіне 1970-ші жылдардың басында оның отбасында ойлап табылған Ойын кірді, онда балалар ағаш текшелері пайдаланылды. Скотт Танзанияда дүниеге келген, ағылшын тілінде және суахили тілінде тәрбиеленген, Ұлыбританияның субъектісі. Скотт "Дженга" деп аталатын ойынды 1983 жылы London Toy Fair — де жасап шығарды және оны өзінің компаниясы-Leslie Scott Associates арқылы сатты. Pokonobe Associates мәліметтері бойынша, қазір бүкіл әлемде 80 миллионнан астам Jenga ойындары сатылды (бұл шамамен 4,3 миллиард блок).