Жарасқан Әбдірашев

Әбдіраштың Жарасқаны
Жарасқан Әбдірашев
Лақап аты	Үмбетов Жарасқан
Туған күні	7 наурыз 1948 (1948-03-07)
Туған жері	Аманөткел ауылы, Арал ауданы, Қызылорда облысы
Қайтыс болған күні	10 ақпан 2001 (2001-02-10) (52 жас)
Қайтыс болған жері	Алматы
Азаматтығы	Қазақстан
Ұлты	Қазақ
Мансабы	ақын, сыншы, аудармашы, сықақшы
Жанры	поэзия, сын, аударма, сатира
Шығармалардың тілі	қазақ

Жарасқан Әбдірашев (7 наурыз 1948 жыл, Аманөткел ауылы, Арал ауданы, Қызылорда облысы - 10 ақпан 2001 жыл, Алматы) — қазақ ақыны, сыншы, аудармашы, сықақшы.

Өмірбаяны

1954-1960 жылдары Ақшатау бөлімшесіндегі бастауыш, Арал қаласындағы Т.Г. Шевченко атындағы орта мектепте оқыған. 1963 жылы «Жақсы қылыш» («Сольтрест») жұмысшылар кентіндегі орта мектептің тоғызыншы сыныбын тамамдап, Қазалы ауылшаруашылық техникумынің механика факультетіне оқуға түскен. 14-15 жасар кезінде Арал аудандық «Толқын», Қазалы аудандық «Ленин туы», Қызылорда облыстық «Ленин жолы» газеттерінде тырнақалды өлеңдері, мақала, əңгіме, аудармалары (М.Зощенконың «Қарасу» əңгімесі) жариялана бастады.

1965 жылы Қазақтың (қазіргі əл-Фараби атындағы) Мемлкеттік университетінің журналистика факультетіне оқуға түсіп, 1969 жылы бітірген. Осы оқу орнының аспирантурасында сырттай оқыған.

Еңбек жолы

• 1969 жылы "Лениншіл жас" газетінің әдебиет пен өнер бөлімі;
• 1969-1970 жылдары "Қазақ əдебиеті" газетінің сын бөлімін басқарған;
• 1970-1974 жылдары "Жалын" альманағының сын және поэзия бөлімін басқарған;
• 1974-1985 жылдары "Жұлдыз" журналының сын жəне библиография бөлімінің меңгерушісі;
• 1989-1992 жылдары Қазақстан Жазушылар одағы жанындағы Көркем аударма жəне əлемдік əдебиеттер байланысы бас редакциясы Төрағасының орынбасары;
• 1992-1997 жылдары "Тамаша" сатиралық телехабарының Бас редакторы;
• 1997 жылдан бастап шығармашылық демалысқа шыққан.

Шығармашылығы

• «Тұңғыш кітап» (1969).
• «Ақ қайран» (1970).
• «Найзағайлы жаз» (1971).
• «Саяхат» (1972).
• «Парасат пен парыз» (1973).
• «Дала, сенің ұлыңмын» (1975).
• «Соғыстан соң туғандар» (1977).
• «Перзент парызы» (1980).
• «Сана соқпағы» (1988).
• «Әзілің жарасса» (1989).
• «Сана соқпағы» — 3 томдық тағдамалы жырлар жинағы (1998).
• «Көңіл көкпары» (1998).
• «Шежірелі шаңырақ» (1998).
• XX ғасыр басындағы Алаш азаматтарының рухына бағыштаған тағзым жырлардан тұратын көркемдік құрылымы бөлек «Құлпытас» (2001) кітабын жазды. "Құлпытас" жинағы Жарасқан Әбдірашев көзі тірісінде өзі дайындап үлгерген соңғы кітабы. Алайда кітап ақын қайтыс болғаннан кейін 2 айдан кейін жарық көрген.

Аударма

Жарасқан Əбдірашев үнді ақыны Р.Тагордың (1969 жыл), француз ақыны П.Элюардың (1972 жыл) белорус ақыны Я.Купаланың (1982 жыл), палестиналық ақын М.Бсисудың (1981 жыл) таңдамалы өлеңдер жинағын, балалар ақындары К.Чуковскийдің «Дəрігер Айболит», А.Бартоның «Ойыншықтар», «Өсіп келем» сияқты туындыларын аударған. Сондай-ақ, А.С.Пушкиннің, А.Блоктың, Г.Гейненің таңдамалы өлең кітаптарын аударуға ат салысқан. Сонымен бірге Б.Окуджаваның, Е.Евтушенконың, Р.Рождественскийдің жəне басқалардың шығармаларын тəржімалаған.

Жарасқан Әбдірашевтің құрметіне

• Жарасқан Əбдірашевтің атында 2001 жылдан бері Алматы қаласында көше бар.
• Туған жері Арал қаласында бір көшенің, мектептің аты Жарасқан Әбдірашевтің атымен аталады.
• Алматы қалалық Ономастика жөніндегі комиссияның шешімі бойынша Ж.Əбдірашевтің қазақ əдебиетіне сіңірген зор еңбегі ескеріліп, оның соңғы жылдары тұрған үйіне ескерткіш тақта орнатылды.