Инеліктер

Инеліктер
Инелік
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Буынаяқтылар Табы: Жәндіктер Сабы: Қосқанаттылар‎ Кіші сабы: Nematocera

Инеліктер (Odonata) – жәндіктер класының бір отряды. Олар жыртқыш жәндіктер. Қазба қалдықтары тас көмір кезеңінен сақталған. Жер шарында кең тараған. Негізінен тропиктік және субтропиктік белдеулерде кездеседі.

Отряд тармақтары

Қанаттарының құрылысына қарай инеліктер: теңқанаттылары (Zygoptera), әр түрлі қанаттылар (Anisoptera) және Anisozygoptera (тек Жапония және Үндістанда ғана кездеседі) отряд тармақтарына бөлінеді.

Сипаты

Инеліктердің 4500-ден астам түрі белгілі. Қазақстанда 7 түрі қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген. Ұзындығы 14–120 мм. Құрсақ бөлімі жіңішке әрі ұзын. Аузы кеміруге бейімделген. Өте үлкен фасетті көздері басының жоғарғы бөлігін алып жатады. Мұртшалары қысқа, көзге әрең көрінеді. Қанаттары торланып жүйкеленген.

Фасетті көздері

Басқа жәндіктерден ерекшелігі: арқа–құрсақ қанатының бұлшық еттері жақсы дамыған, тыныштық күйде қанаттарын денесіне жинамай, жайып жібереді.

Дамуы және қоректенуі

Инеліктер – дара жыныстылар, шала түрленіп дамиды. Жұмыртқаларын суға немесе су өсімдіктерінің сабағына салады. Дернәсілдері су астындағы заттарға жабысып тіршілік етеді. Қорегін (ұсақ су жәндіктерін, т.б.) астыңғы ерні арқылы ұстайды. Қыстап шыққан дернәсілдері келесі жылы жазғытұрым бірнеше рет түлеп, маусым айында ересек инеліктерге айналады. Ересек инеліктер тұщы су қоймаларының маңында жиі кездеседі. Шыбын, маса, шіркей, ұсақ жәндіктерді ауада ұшып жүріп ұстайды. Инеліктер – пайда келтіретін энтомофагтар. Дернәсілдері – балықтың, су құстарының қорегі.

Дүниедегі ең мешкей - инелік екені ешкімнің де ойына кіріп шықпас. Күйенте инелік екі сағаттың ішінде 40 шақты шыбын, маса немесе шіркейді жейді. Егер де ол арыстандай үлкен болса, тұтас бір сиырды жеп жүре беруші еді. Инеліктей мешкейдің қарны тою үшін оған бірнеше сағат бойы тоқтаусыз шыбын-шіркей жеу керек болады.

Тағы қараңыз

• Жәндіктер