Кванттық нүкте
 | Бұл мақала әлі тексерістен өтпеді. Тексерілмеген мақалалардағы мәліметтер сенімсіз болуы мүмкін.
|
Кванттық нүкте (QD, нанокристал, жасанды атом) – заряд тасымалдаушылары (электрондар немесе кемтіктер) кеңістікте үш өлшемнен де шектелген өткізгіштің немесе жартылай өткізгіштің (мысалы, InGaAs, CdSe, CdS немесе GaInP/InP) фрагменті. Кванттық әсерлердің маңызды болуы үшін кванттық нүктенің өлшемі аса кішкентай болуы керек.[1] Олар ультракүлгін сәулемен жарықтандырылған кезде кванттық нүктедегі электрон жоғарырақ энергетикалық күйге қозғалуы мүмкін. Жартылай өткізгішті кванттық нүкте жағдайында бұл процесс электронның валенттік аймақтан өткізгіштік аймағына өтуіне сәйкес келеді. Қозған электрон валенттік диапазонға қайта орала алады, өз энергиясын фотон түрінде босатады.[2] Бұл жарық шығару (фотолюминесценция) оң жақтағы суретте көрсетілген.
Бірінші кванттық нүктелерді орыс ғалымы Алексей Иванович Екимов 1981 жылы синтездеді. 2023 жылы бұл жетістік үшін оған химия саласындағы Нобель сыйлығы берілді.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Васильев Р. Б., Дирин Д. Н. Квантовые точки: синтез, свойства, применение. — Методические материалы. — Москва: ФНМ МГУ, 2007.
- ↑ Понятов, Алексей. Квантовые точки прогресса // Наука и жизнь. — 2016. — Вып. 6. — С. 38—45. — ISSN 0028-1263.