Николай Николаевич Семенов

Nikolay Semyonov

Туған күні, жері	15 сәуір (3 сәуір, O.S.), 1896 Саратов
Қайтыс болған күні, жері	1986 ж. қыркүйектің 25 (90 жаста)
Ұлты	орыс
Зерттеу салалары	химиялық физика
Alma mater	Петроград университеті (1917)
Докторлық жетекшісі	Абрам Иоффе
Еңбегі үшін әйгілі	Тізбекті реакциядар теориясы
Негізгі марапаттары	Нобель сыйлығы 1956

Николай Николаевич Семенов (1896 — 1987) — Орыс химигі, академик. Нобель сыйлығының лауреаты (1956). Химиялық процестердің жүруіне, газ қоспаларының қопарылуы мен жануына, жалынның таралуына байланысты ғылыми зерттеулер жүргізді. Тармақталған тізбекті реакцияларды ашып, олардың механизмін зерттеп, теориясын тұжырымдады. Катализдің гомогенді және гетерогенді салалары бойынша көптеген жұмыстар жүргізіп, нәтижесінде, катализдің жаңа түрі — ионды-гетерогенді катализді ашты. "Химиялық физика" журналының бас редакторы болды.^[1]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

↑ Химия: Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық / Ә. Темірболатова, Н. Нұрахметов, Р. Жұмаділова, С. Әлімжанова. – Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007. – 352 бет, суретті. ISBN 9965-36-092-8

Химия саласындағы Нобель сыйлығының лауреаттары

1901—1925	Вант-Гофф (1901) • Э. Фишер (1902) • Аррениус (1903) • Рамзай (1904) • Байер (1905) • Муассан (1906) • Бухнер (1907) • Резерфорд (1908) • Оствальд (1909) • Валлах (1910) • Кюри (1911) • Гриньяр / Сабатье (1912) • Вернер (1913) • Ричардс (1914) • Вильштеттер (1915) • Габер (1918) • Нернст (1920) • Содди (1921) • Астон (1922) • Прегль (1923) • Зигмонди (1925)

1926—1950	Сведберг (1926) • Виланд (1927) • Виндаус (1928) • Гарден / фон Эйлер-Хельпин (1929) • Х. Фишер (1930) • Бош / Бергиус (1931) • Ленгмюр (1932) • Юри (1934) • Ф. Жолио-Кюри / И. Жолио-Кюри (1935) • Дебай (1936) • Хоуорс / Каррер (1937) • Кун (1938) • Бутенандт / Ружичка (1939) • де Хевеши (1943) • Ган (1944) • Виртанен (1945) • Самнер / Нортроп / Стэнли (1946) • Робинсон (1947) • Тиселиус (1948) • Джиок (1949) • Дильс / Альдер (1950)

1951—1975	Макмиллан / Сиборг (1951) • Мартин / Синг (1952) • Штаудингер (1953) • Полинг (1954) • дю Виньо (1955) • Хиншелвуд / Семенов (1956) • Тодд (1957) • Сенгер (1958) • Гейровский (1959) • Либби (1960) • Калвин (1961) • Перуц / Кендрю (1962) • Циглер / Натта (1963) • Ходжкин (1964) • Вудворд (1965) • Малликен (1966) • Эйген / Норриш / Портер (1967) • Онзагер (1968) • Бартон / Хассель (1969) • Лелуар (1970) • Херцберг (1971) • Анфинсен / Мур / Стайн (1972) • Э. О. Фишер / Уилкинсон (1973) • Флори (1974) • Корнфорт / Прелог (1975)

1976—2000	Липскомб (1976) • Пригожин (1977) • Митчелл (1978) • Браун / Виттиг (1979) • Берг / Гилберт / Сенгер (1980) • Фукуи / Хоффман (1981) • Клуг (1982) • Таубе (1983) • Меррифилд (1984) • Хауптман / Карле (1985) • Хершбах / Ли / Полани (1986) • Крам / Лен / Педерсен (1987) • Дайзенхофер / Хубер / Михель (1988) • Олтмен / Чек (1989) • Кори (1990) • Эрнст (1991) • Маркус (1992) • Муллис / Смит (1993) • Олах (1994) • Крутцен / Молина / Роуланд (1995) • Керл / Крото / Смолли (1996) • Бойер / Уокер / Скоу (1997) • Кон / Попл (1998) • Зевейл (1999) • Хигер / Мак-Диармид / Сиракава (2000)

2001-ден бері	Ноулз / Ноери / Шарплесс (2001) • Фенн / Танака / Вютрих (2002) • Агре / Маккинон (2003) • Чехановер / Гершко / Роуз (2004) • Граббс / Шрок / Шовен (2005) • Корнберг (2006) • Эртль (2007) • Симомура / Чалфи / Тсиен (2008) • Рамакришнан / Стейц / Йонат (2009) • Хек / Нэгиси / Судзуки (2010) • Шехтман (2011) • Лефковиц / Кобилка (2012) • Карплус / Варшель / Левитт (2013) • Бетциг / Хелль / Мернер (2014) • Линдаль / Санджар / Модрич (2015) • Соваж / Феринга / Стоддарт (2016) • Хендерсон / Дюбоше / Франк (2017) • Арнольд / Уинтер / Смит (2018) • Гуденаф / Уиттингем / Ёсино (2019) • Шарпантье / Даудна (2020) • Лист / Макмиллан (2021) • Бертоцци / Мельдаль / Шарплесс (2022) • Бавенди / Брюс / Екимов (2023)