Таңғыт Еңсеұлы

Таңғыт Еңсеұлы (1879, Қытай, Тарбағатай аймағы, Дөрбілжін ауданы - 1952, сонда) - қоғам қайраткері, рубасы, Алаш партиясының зиялы өкілі, әкесі Еңсе болыс қажылыққа барарда Таңғытты өз орнына Найман елінің Жұмық руына болыс етіп қойып кеткен. Ол осы орында 1897 жылдан 1936 жылға дейін болды.

Таңғыт Еңсеұлы

Өмірбаяны

Әкесі Еңсе ел билеген болыс арғы бабасы Ер Дәулетбай ту ұстап ел қорғаған батырлардың бірі еді. Руы Найман елі ішінде Жұмық атасыннан өрбиді.

Таңғыт өзінің әділдігімен, парасаттылығымен ел көңілінен шығып отырған. Халықтың оқу-білімін жетілдіру жағына баса назар аударды. Азамат соғысы жылдары Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов және Райымжан Мәрсеков бастаған Алаш қайраткерлері Қытайға өтіп, Таңғыттан жергілікті қазақтармен кездестіруді сұраған. Таңғыт қарсы болмай, Шәуешек қаласында, Тарбағатай аймағындағы төрт үкірдайдың басын қосқан. Алаш орда басшыларының келу мақсатын естіген кеңес үкіметі өкілдері, іске араласып, бұларды таратып жіберді. 1944 жылы Шығыс Түркістан Республикасы құрылғанда, Таңғыт әскер жинап, заттай көмек берді. Осы еңбегіне орай, Шығыc Түркістан өкіметінен тәуелсіздік орденімен марапатталған (1946). Таңғыт қытай билігіне қарсы 1933 жылы дүнгендермен бірлесіп қарулы көтеріліске қатысты. Осыған байланысты оны 1938 жылы жергілікті қытай өкіметі 10 жылдық қамау жазасына отырғызып, ол жазасын үйінде атқаруға ұйғарым жасады. Қытайда Коммунистік партия билік басына келгеннен кейін «Алаш ордамен тіл табысқан, Кеңес Одағына қарсы шыққан», - деген айыптар тағылып, Еңсеұлы Таңғыт өлім жазасына кесілді.