Халықтық майдан

Халықтық майдан –халықтық фашизм мен соғысқа қарсы, демократия, әлеуметтік прогресс пен ұлттық тәуелсіздік үшін күрестегі халық бұқарасы ұйымының формасы. Халықтық майдан 20 ғасырдың 30-жылдарында пайда болды. Германияда фашистердің өкімет билігін басып алуы (1933), Италиядағы фашистік диктатураның күш жинауы, Францияда, Испанияда, т.б. бірқатар Еуропа елдерінде фашизмнің белсенділік көрсетуі соғыс қаупін бірден күшейтті. Халықтық майдан құру идеясы 1934 жылы ақпан айында Франциядағы фашистік төңкеріс жасау әрекетінен кейін бірінші рет жүзеге асырылды. Онда 1935 жылы әртүрлі саяси партиялардың, ұйымдардың өкілдері енген Халықтық майдан құрылды. Сол жылы Халықтық майдан Испания мен Чилиде де қалыптаса бастады. 1936 жылы сәуір, мамыр айларында Халықтық майдан партиялары Франциядағы парламент сайлауларында жеңіске жетті. Халықтық майданға сүйенген үкімет 1936- 38 жылы Францияда еңбекшілердің жалақысын көтеру, 40 сағаттық жұмыс аптасын, ақылы демалыстар енгізу, кәсіподақтардың құқығын кеңейту, фашистік ұйымдарға тыйым салу, ұсақ қолөнершілер мен саудагерлерге жеңілдікпен несиелер беру, т.б. жөнінде заңдар қабылдады. Халықтық майдан тактикасын жүзеге асыру 1938 жылы социалистер мен радикалдардың кесірінен жікке бөлінгеніне қарамастан, Францияда фашистік диктатураның орнауына бөгет болды. 1936 жылы 16 ақпанда Испаниядағы сайлауда Халықтық майдан жеңіске жетті. Халықтық майданының басшылығымен Испанияның республикалық күштері үш жыл бойы (1936-39) испан фашистері мен неміс-итальян интервенттеріне қарсы шайқасты. Қытайда 1935 жылы елдегі азамат соғысын тоқтату және жапондарға қарсы ұлттық майдан құру жөнінде шаралар жүзеге асырылды. 1937 жылы Гоминьдан үкіметінің басшысы Чан Кайши бұқаралық козғалыстың қысымымен жапондарға қарсы майдан құруға келісті. Чилиде 1939 жылы әртүрлі саяси партиялар Чили еңбекшілері Конфедерациясымен бірге Халықтық майдан құрды. Ол 1938 жылгы муниципалдық және президенттік сайлауларда үлкен табысқа жетті. Ондағы Халықтық майдан үкіметі 1941 жылға дейін өмір сүрді. Халықтық майдан құру үшін күрес бірте-бірте халықаралық көлемде өріс алды. 1939 жылы қыркүйекте Брюссельде халықаралық бейбітшілік конгресі өтіп, оған 35 елдің делегаттары қатысты. Оның негізгі мақсаты - бірыңғай антифашистік майдан құру болды. Екінші дүниежүзілік соғыс жылдары Халықтық майдан саясаты одан әрі дамытылып, басып алынған елдер мен фашистік блок елдерінде Қарсыласу қозғалысы өрістеді. Соғыс аяқталып, фашизм талқандалғаннан кейін Халықтық майдан құру саясаты өзінің өзектілігін жоғалтты.