Қабық жегілер
| Қабық жегілер | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Dendroctonus ponderosae
| ||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||
| Scolytinae Latreille, 1804 |
Қабық жегілер (лат. Scolytinae) - бұрын бөлек тұқымдасы лат. Scolytidae ретінде айқындалған, қазір Ұзынмұрындылар тұқымдасының тармағы ретінде қаралады.
Биологиялық сипаттамасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Барлық қабық жегілердің өзіне тән ерекшеліктері бар: денелерінің артқы ұштарын терең тісшелер қаптаған, оны энтомологтар арба деп атайды. Мұның жәрдемімен қоңыздар жаңқаларды жолынан сыпырып тастап отырады. Қабық жегілер-бойы 1 см болатын қоңыздар, ұзынмұрындылардың жақын туыстары (олардың түтікбастары болмағанымен, осы тұқымдасқа жатқызады). Қабық жегілердің өмірін ағаштан ажыратып ала алмайсыз. Олардың әдеттегі өкілі - Шырша қабық жегі.
Ол әлі қурап кетпесе де әлсіреген немесе жаңадан шабылған талды зақымдайды. Баспашының аналығы қабық астына жұмыртқа салатын орын әзірлейді. Жұмыртқадан шыға сала дернәсілдер өз жолдарымен кетеді, соның бойында қуыршаққа айналады. Нәтижесінде қабық астында суреті баспа матрицасын еске салатын (қоңыздың да атауы осыдан келіп шыққан) бұралаң жолдар пайда болады. Қуыршақтан түлеген ересек дарақтар қабыққа саңылау салып, ағашты тастап шығады, ал қабығына зиян келген шырша кешікпей қурап қалады. Жыл сайын жаппай көбейген кезде қабық жегілер орман шаруашылығына елеулі шығын келтіреді. Олар бүлдірген шыршалар сырттай қарағанда бүтін сияқты болып көрінеді,бірақ тәжірбиелі орманшылар қабықтан шағын тесіктерді және олардың астынан майда ағаш қиқымын байқайды. Демек, бұл талдың басы бос емес деген сөз.
Түршелері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Amphiscolytini
- Bothrosternini
- Cactopinini
- Carphodicticini
- Coptonotini
- Corthylini
- Cryphalini
- Crypturgini
- Diamerini
- Dryocoetini
- Hexacolini
- Hylastini
- Hylesinini
- Hylurgini
- Hyorrhynchini
- Hypoborini
- Ipini
- Micracidini
- Phloeosinini
- Phloeotribini
- Phrixosomatini
- Polygraphini
- Premnobiini
- Scolytini
- Scolytoplatypodini
- Xyleborini
- Xyloctonini
- Xyloterini
- †Cylindrobrotini
Сыртқы сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Қабық жегілер- Короед-типограф Ips typographus (Linnaeus, 1758) — фотография Д. И. Гаврюшина
- Фотографии (ағылш.).
- Михаил Мандельштам Короеды (Scolytidae)
Дерек көздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Балалардың энциклопедиясы РОСМЭН,Жәндіктер,Мәскеу Росмэн 2012.