Үшкіржеміс жидесі
| Үшкіржеміс жидесі | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||
| Elaeagnus oxycarpa L., 1753 | ||||||||||||||
| Синонимдері | ||||||||||||||
|
мәтінді қара |
Үшкіржеміс жидесі (лат. Elaeagnus oxycarpa) – Жиде тұқымдасына жататын ағаштың бір түрі. Бұта түрлері де бар. Шығыс Қазақстанда жиде орманды жерлерден басқа барлық жерлерде өседі.
Үшкіржеміс жидесі – жапырақ тастайтын ағаш, ұзындығы 3-15 м жетеді, қызғылт-қоңыр қабықты және бұталары тікенді тырбия жайылған. Күміс түсті ұзынша кезек орналасқан жапырақтарының ұзындығы 4,5 см, ені 1,5 см болады. Гүлі қос жынысты, ұсақ, хошиісті, жапырақ бауырына 1-3 жерден орналасады. Жемісі сүйекті жұмыртқатәріздес, шамамен ұзындығы 1 см, сарғыш не қызғылт, ұн тәріздес ұнтақты. Тау бауырында, тегіс далада, құмды далада, көл мен өзендердің арасындағы тоғайда өседі. Жиде әсемдік өсімдіктер қатарына жатады. Жида мамыр-маусымда гүлдейді, жемісі тамыз-қыркүйекте піседі. Жиденің жемісі өте шірнелі. Үшкіржеміс жиде тұқымынан, тамыр өскінінен немесе тамыртүбінен көбейеді. Жемісі – жалған сүйек, сырты ұнтақты жұмсақ қабықпен жабылған, түсі қызғылттау, бірақ қоңыр қабыршақпен жабылғаннан кейін күлгін көрінеді. Оны жеуге болады. Ресурстық пайдасы: топырақты бекітуге, құм көшкінін тоқтатуға, ағаш алуға, тамаққа, дәрілікке пайдалануға және шырынын алуға болады[1].
Синонимдар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Elaeagnus angustifolia var. caspica Sosn.
- Elaeagnus angustifolia var. iliensis Musch.
- Elaeagnus angustifolia var. orientalis (L.) Kuntze
- Elaeagnus angustifolia subsp. orientalis (L.) Soják
- Elaeagnus angustifolia var. spinosa Kuntze
- Elaeagnus argentea Moench nom. illeg.
- Elaeagnus caspica (Sosn.) Grossh.
- Elaeagnus dactyliformis Schltdl.
- Elaeagnus erivanensis Fisch. ex Schltdl.
- Elaeagnus hortensis M.Bieb.
- Elaeagnus igda (Servett.) Tzvelev
- Elaeagnus iliensis (Musch.) Musch.
- Elaeagnus incana Lam.
- Elaeagnus inermis Mill.
- Elaeagnus litoralis (Servett.) Kozlowsk.
- Elaeagnus longipes var. hortensis (M. Bieb.) Maxim.
- Elaeagnus moorcroftii Wall. ex Schltdl.
- Elaeagnus orientalis L.
- Elaeagnus oxycarpa Schltdl.
- Elaeagnus songarica var. kozlovskajae Tzvelev
- Elaeagnus songorica (Bernh. ex Schltdl.) Schltdl.
- Elaeagnus spinosa L.
- Elaeagnus tifliensis Vis.
- Elaeagnus tomentosa Moench nom. illeg.
- Elaeagnus turcomanica Kozlowsk.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ "Күншығыс" энциклопедиясы