Өзбекстан Республикасының Орталық банкі бетінің кодын көру

{{Infobox central bank
| bank_name      = Өзбекстан Республикасының Орталық банкі
| bank_name_in_local = {{lang-uz|O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki}}
| image_1        = CBU Logo.svg
| image_title_1  =
| image_width_1  = 120
| image_2        = Stamps of Uzbekistan, 2010-27.jpg
| image_title_2  =
| image_width_2  = 120
| headquarters   = [[Ташкент]], Ислам Кәрімов даңғылы, 6
| coordinates    =
| established    = [[15 ақпан]] [[1991 жыл|1991]]
| president      = Мамаризо Нұрмұратов<ref>{{Cite web|url=http://www.cbu.uz/ru/press-tsentr/novosti/2017/06/85187/|title=Мамаризо Нурмуратов назначен председателем Правления Центрального банка}}</ref>
| leader_title   = Президент (төраға)
| bank_of        = {{байрақ|Өзбекстан}}
| currency       = [[Өзбекстан сомы]]
| currency_iso   = UZS
| reserves       = $34 190,3 млн (сәуір 2024)<ref>[https://cbu.uz/ru/statistics/intlreserves/1660778/ Международные резервы Республики Узбекистан]</ref>
| borrowing_rate = 14% <small>(17.03.2023 бері)</small><ref>{{Cite web|url=https://cbu.uz/ru/monetary-policy/refinancing-rate/levels/|title=Уровни основной ставки - Центральный банк Республики Узбекистан}}</ref>
| deposit_rate   = 
| website        = {{URL|cbu.uz}}
| preceded       = 
| succeeded      =
| footnotes      =
}}
'''Өзбекстан Республикасының Орталық банкі''' ({{lang-uz|O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki, Ўзбекистон Республикаси Марказий банки}}) — [[орталық банк]], [[Өзбекстан|Өзбекстан Республикасындағы]] [[қаржы]] және [[ақша-несие саясаты]]ның негізгі реттеушісі.

== Тарихы ==
[[Өзбек Кеңестік Социалистік Республикасы|Өзбек КСР]] Мемлекеттік банкі Жоғарғы Кеңес қабылдаған 1991 жылғы 15 ақпанда №205-XII «банктер және банк қызметі туралы» заң негізінде құрылды.

Өзбекстан Республикасының 1991 жылғы 30 қыркүйектегі «Өзбек КСР Конституциясына (негізгі заңына) өзгерістер енгізу туралы» №364-XII заңына сәйкес Өзбек КСР Мемлекеттік банкі Өзбекстан Республикасының Мемлекеттік банкі болып өзгертілді.

1992 жылғы 2 шілдеде Өзбекстан Республикасының Мемлекеттік банкі Өзбекстан Республикасының Орталық банкі болып қайта өзгерді.<ref>{{Cite web|url=http://www.lex.uz/pages/GetAct.aspx?lact_id=135497&ONDATE=05.03.1991%2000#194332|title=О банках и банковской деятельности. Закон Республики Узбекистан}}</ref>

Орталық банк республиканың мемлекеттік, эмиссиялық және резервтік банкі мәртебесін алды. Өзбекстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің төралқасы 1992 жылғы 28 ақпанда бекіткен Орталық банктің жарғысында Өзбекстан Республикасының Орталық банкі республиканың бас банкі, сондай-ақ халықаралық қаржы ұйымдарының авуарлары үшін депозитарий болып табылатыны, республиканың меншігінде болатындығы және Өзбекстан Республикасының [[Олий Мәжіліс|Олий Мәжілісіне]] (2002 жылы екі палаталы парламент құра отырып — [[Олий Мәжілісінің Сенаты|Сенатқа]]), оның алдына ақша айналымы мен төлем жүйесін реттеу, сондай-ақ коммерциялық банк құрылымдарын қалыптастыру міндеттері қойылды.

1995 жылғы 21 желтоқсанда «Өзбекстан Республикасының Орталық Банкі туралы» №154-I заңы шықты.

== Қызметтері ==
Орталық банктің құқықтық мәртебесі, міндеттері, қызметтері, өкілеттіктері, ұйымдастыру және қызмет қағидаттары [[Өзбекстан Республикасының Конституциясы]]нда (XXV тарау, 124-бап), «Өзбекстан Республикасының Орталық банкі туралы», «Банктер және банк қызметі туралы» заңдарында және басқа да заңнамалық актілерде айқындалады. Орталық банк Өзбекстан Республикасы Олий Мәжілісінің Сенатына есеп береді.

Өзбекстан Республикасының Орталық банкі қызметінің басты мақсаты ұлттық валютаның тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылады.

Орталық банктің негізгі міндеттері: ақша-кредит саясатын жүргізу, ақша эмиссиясын бақылау, есеп айырысудың бірыңғай жүйесін ұйымдастыру, коммерциялық банктердің, микрокредиттік ұйымдардың, ломбардтардың және кредиттік бюролардың қызметін реттеу және қадағалау, Өзбекстан Республикасының ресми [[Алтын резерві|алтын-валюта резервтерін]] сақтау және басқару, сондай-ақ Өзбекстан Республикасының мүдделерін басқа мемлекеттердің және халықаралық орталық банктер мен қаржы-несие мекемелерінде ұсыну болып табылады. Орталық банк кредиттік ресурстар [[аукцион]]дарын өткізуді ұйымдастырушы болып саналады, Республикалық валюта биржасының нақты жұмыс істеуін қамтамасыз етеді, Қаржы министрлігімен бірлесіп мемлекеттік бюджеттің кассалық атқарылуын ұйымдастырады.<ref>{{Cite web|url=http://www.lex.uz/pages/GetAct.aspx?lact_id=72252|title=О Центральном банке Республики Узбекистан. Закон Республики Узбекистан}}</ref>

== Құрылымы ==
Орталық банктің жоғары органы оның банкті басқаруды жүзеге асыратын және оның саясаты мен қызметінің негізгі бағыттарын айқындайтын басқармасы болып табылады. Басқарма он бір адамнан тұрады — орталық банктің төрағасы, оның орынбасарлары (қазіргі уақытта Орталық банк төрағасының бір бірінші орынбасары және бес орынбасары бар) және банктің негізгі бөлімшелерінің басшылары. Орталық банктің төрағасы басқарма төрағасы болып табылады. Орталық банк төрағасының бірінші орынбасары мен орынбасарларынан басқа басқарма мүшелерін Орталық банк төрағасының ұсынуы бойынша [[Олий Мәжілісінің Сенаты|Олий Мәжіліс Сенатының]] Кенгашымен бекітеді.

Өзбекстан Республикасы Орталық банкінің құрылымына:
* Орталық банктің 14 бас аумақтық басқармасы бар, оның он екісі облыстық аумақтық басқарма, біреуі республикалық бағыныштағы қала [[Ташкент]] және [[Қарақалпақстан|Қарақалпақстан Республикасы]] бойынша бір бас аумақтық басқармасы бар;
* 8 ведомстволық бағынышты ұйымдар:
** Бағалы металдар агенттігі;
** «Өзбекстан Республикасының қаржы секторын дамыту агенттігі» {{comment|МУК|Мемлекеттік унитарлық кәсіпорын}};
** «Өзбекстан Республикасы Орталық банкінің ақпараттандырудың бас орталығы» {{comment|МУК|Мемлекеттік унитарлық кәсіпорын}};
** Мемлекеттік талдау палатасы;
** «[[Дәулет белгісі]]<nowiki/>» {{comment|МӨБ|Мемлекеттік өндірістік бірлестігі}};
** «Кепіл тізілімі» {{comment|МУК|Мемлекеттік унитарлық кәсіпорын}};
** «Республикалық инкассация қызметі» {{comment|МУК|Мемлекеттік унитарлық кәсіпорын}};
** Өзбек Республикалық валюта биржасы.<ref>{{Cite web|url=http://www.cbu.uz/ru/section/about_cb|title=О Центральном банке. Сайт ЦБ РУз}}</ref>

== Галерея ==
<gallery>
 Stamps of Uzbekistan, 2003-34.jpg|2003 жылғы пошта маркасындағы Өзбекстан Республикасының Орталық банкі ғимараты.
 Stamps of Uzbekistan, 2010-27.jpg|2010 жылғы пошта маркасындағы Өзбекстан Республикасының Орталық банкі ғимараты.
</gallery>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{official|www.cbu.uz|Өзбекстан Республикасы Орталық банкінің ресми сайты.|lang=uz}}

[[Санат:Алфавит бойынша банктер]]
[[Санат:Орталық банктер]]
[[Санат:Өзбекстан банктері]]
[[Санат:1991 жылы құрылған банктер]]