Алтынкөл ауданы
| Аудан (түмен) | |
| Алтынкөл ауданы | |
| өзб. Oltinkoʻl tumani/Олтинкўл тумани | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Кіреді | |
| Әкімш. орт. | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
40°42′00″ с. е. 72°10′00″ ш. б. / 40.70000° с. е. 72.16667° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 40°42′00″ с. е. 72°10′00″ ш. б. / 40.70000° с. е. 72.16667° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | |
| Жер аумағы |
210 км² |
| Биіктігі · Орташа |
|
| Уақыт белдеуі |
UTC+5 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
184 700[1] адам (2022) |
| Ұлттық құрамы | |
| Телефон коды |
74 |
|
| |
| Координаттар: 40°42′00″ с. е. 72°10′00″ ш. б. / 40.70000° с. е. 72.16667° ш. б. (G) (O) (Я) | |
Алтынкөл ауданы (түмені) (өзб. Oltinkoʻl tumani/Олтинкўл тумани) — Өзбекстандағы Әндіжан облысының (уәлаят) әкімшілік бірлігі. Әкімшілік орталығы – 30,2 мыңдай тұрғыны бар Алтынкөл қаласы.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Алтынкөл ауданы 1939 жылы құрылды[2]. 1963-1978 жылдары Әндіжан ауданының құрамында болды. 1978 жылдан бастап қайтадан Әндіжан облысының құрамындағы дербес әкімшілік бірлікке айналды.
Географиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ауданның жер бедері ойпат, таулы және адырлармен сипатталады. Әндіжан облысының орталық бөлігінде орналасқан.
Солтүстігінде Ізбасқанмен, солтүстік-батысы мен батысында — Балықшымен, оңтүстік-батысы мен оңтүстігінде — Шаһриханмен, оңтүстігінде — Асакамен, шығысында — Әндіжан аудандарымен шектеседі.
Ауданның солтүстігінде Қарадария өзені, оңтүстігінде Үлкен Ферғана арнасы, Ұлықнұр арнасы және аудан аралық скид Коллектор-Асака ағып жатыр.
Климаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Климаты биік субтропиктік таулы келеді. Шілденің орташа температурасы +25...+28˚С, ақпанда -5...-7˚С. Кейде жазда температура +42...+43˚С, ал қыста керісінше -15...-18˚С дейін жетеді. Өсімдік өсетін мезгіл 160-180 күн. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 225 мм-ге дейін жетеді.
Табиғаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Адыр бөлігіндегі топырақтар байытылған, қалғандары боз топырақты болып келеді. Көктемде адырлар қысқа тіршілікті өсімдіктермен жабылады. Тың жерлерде жусан мен көкпек өседі. Жабайы жануарлар сирек кездеседі. Кеміргіштер, бауырымен жорғалаушылар, құстар кездеседі.
Тұрғындары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2018 жылы бүкіл Алтынкөл ауданындағы халық саны 135 000 адамды құрады. Халықтың негізгі бөлігін өзбектер құрайды. Ресми және ең көп таралған тіл — өзбек тілі.
Әкімшілік-аумақтық бөлінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Алтынкөл ауданы 10 қалалық мекен (шаһарша; өзб. Shaharcha) мен 7 ауыл бұқаралары жиынынан (өзб. Qishloq fuqarolar yig’ini) тұрады[3]:
Қалалық мекендер:
Ауыл бұқаралары жиындары:
- Ахунбабаев (4 қыстақ),
- Жалабек (8 қыстақ),
- Қостепесарай (6 қыстақ),
- Қомақай (7 қыстақ),
- Мәслихат (6 қыстақ),
- Оразы (6 қыстақ),
- Сужұлдыз (14 қыстақ).
Сілтеме[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Hududlar bo'yicha shahar va qishloq aholisi soni (өзб.). Andijan regional department of statistics.
- ↑ ЦК КПСС. [1] — Изд. Центрального комитета КПСС, 1991. — P. 135.
- ↑ Classification system of territorial units of the Republic of Uzbekistan (uz, ru). The State Committee of the Republic of Uzbekistan on statistics (July 2020).