Ғаламшар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
шӨңдеу түйіні жоқ |
ш Bot: Migrating 159 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q634 (translate me) |
||
34-жол: | 34-жол: | ||
{{Link FA|en}} |
{{Link FA|en}} |
||
{{Link FA|vi}} |
{{Link FA|vi}} |
||
[[af:Planeet]] |
|||
[[als:Planet]] |
|||
[[am:ፕላኔት]] |
|||
[[an:Planeta]] |
|||
[[ang:Dƿeliȝende tunȝol]] |
|||
[[ar:كوكب]] |
|||
[[arc:ܦܠܝܛܐ]] |
|||
[[arz:كوكب]] |
|||
[[ast:Planeta]] |
|||
[[az:Planet]] |
|||
[[ba:Планета]] |
|||
[[bar:Planet]] |
|||
[[bat-smg:Planeta]] |
|||
[[be:Планета]] |
|||
[[be-x-old:Плянэта]] |
|||
[[bg:Планета]] |
|||
[[bjn:Palanit]] |
|||
[[bn:গ্রহ]] |
|||
[[bo:གཡོ་སྐར།]] |
|||
[[br:Planedenn]] |
|||
[[bs:Planeta]] |
|||
[[ca:Planeta]] |
|||
[[ckb:گەڕەستێرە]] |
|||
[[crh:Seyyare]] |
|||
[[cs:Planeta]] |
|||
[[cv:Планета]] |
|||
[[cy:Planed]] |
|||
[[da:Planet]] |
|||
[[de:Planet]] |
|||
[[el:Πλανήτης]] |
|||
[[eml:Pianaid]] |
|||
[[en:Planet]] |
|||
[[eo:Planedo]] |
|||
[[es:Planeta]] |
|||
[[et:Planeet]] |
|||
[[eu:Planeta]] |
|||
[[ext:Praneta]] |
|||
[[fa:سیاره]] |
|||
[[fi:Planeetta]] |
|||
[[fiu-vro:Hod'otäht]] |
|||
[[fo:Gongustjørnur]] |
|||
[[fr:Planète]] |
|||
[[frp:Planèta]] |
|||
[[frr:Planeete]] |
|||
[[fur:Planet]] |
|||
[[fy:Planeet]] |
|||
[[ga:Pláinéad]] |
|||
[[gd:Planaid]] |
|||
[[gl:Planeta]] |
|||
[[gn:Mbyjajere]] |
|||
[[gu:ગ્રહ]] |
|||
[[gv:Planaid]] |
|||
[[haw:Hōkū hele]] |
|||
[[he:כוכב לכת]] |
|||
[[hi:ग्रह]] |
|||
[[hif:Grah]] |
|||
[[hr:Planet]] |
|||
[[ht:Planèt]] |
|||
[[hu:Bolygó]] |
|||
[[hy:Մոլորակ]] |
|||
[[ia:Planeta]] |
|||
[[id:Planet]] |
|||
[[ilo:Planeta]] |
|||
[[io:Planeto]] |
|||
[[is:Reikistjarna]] |
|||
[[it:Pianeta]] |
|||
[[ja:惑星]] |
|||
[[jbo:plini]] |
|||
[[jv:Planèt]] |
|||
[[ka:პლანეტა]] |
|||
[[kaa:Planeta]] |
|||
[[kg:Mweta]] |
|||
[[km:ភព]] |
|||
[[kn:ಗ್ರಹ]] |
|||
[[ko:행성]] |
|||
[[ksh:Planet (Aßtronomie)]] |
|||
[[ku:Gerstêrk]] |
|||
[[kw:Planet]] |
|||
[[la:Planeta]] |
|||
[[lb:Planéit]] |
|||
[[lez:Планета]] |
|||
[[ln:Monzɔ́tɔ mwa malíli]] |
|||
[[lt:Planeta]] |
|||
[[lv:Planēta]] |
|||
[[map-bms:Planet]] |
|||
[[mg:Fajiry]] |
|||
[[mhr:Планет]] |
|||
[[min:Planet]] |
|||
[[mk:Планета]] |
|||
[[ml:ഗ്രഹം]] |
|||
[[mn:Гариг]] |
|||
[[mr:ग्रह]] |
|||
[[ms:Planet]] |
|||
[[mt:Pjaneta]] |
|||
[[mwl:Planeta]] |
|||
[[my:ဂြိုဟ်]] |
|||
[[nah:Nehnencācītlalli]] |
|||
[[nap:Chianeta]] |
|||
[[nds:Planet]] |
|||
[[nds-nl:Planeet]] |
|||
[[ne:ग्रह]] |
|||
[[new:ग्रह]] |
|||
[[nl:Planeet]] |
|||
[[nn:Planet]] |
|||
[[no:Planet]] |
|||
[[nov:Planete]] |
|||
[[nrm:Plianète]] |
|||
[[oc:Planeta]] |
|||
[[pam:Planeta]] |
|||
[[pcd:Planète]] |
|||
[[pfl:Planed]] |
|||
[[pl:Planeta]] |
|||
[[pms:Pianeta]] |
|||
[[pnb:پاندھی]] |
|||
[[ps:سياره]] |
|||
[[pt:Planeta]] |
|||
[[qu:Puriq quyllur]] |
|||
[[rm:Planet]] |
|||
[[ro:Planetă]] |
|||
[[ru:Планета]] |
|||
[[rue:Планета]] |
|||
[[sah:Планета]] |
|||
[[sc:Praneta]] |
|||
[[scn:Pianeta]] |
|||
[[se:Planehta]] |
|||
[[sh:Planeta]] |
|||
[[simple:Planet]] |
|||
[[sk:Planéta]] |
|||
[[sl:Planet]] |
|||
[[sn:Nyeredzi]] |
|||
[[sq:Planeti]] |
|||
[[sr:Планета]] |
|||
[[stq:Planet]] |
|||
[[su:Planét]] |
|||
[[sv:Planet]] |
|||
[[sw:Sayari]] |
|||
[[szl:Planeta]] |
|||
[[ta:கோள்]] |
|||
[[te:గ్రహం]] |
|||
[[tg:Сайёра]] |
|||
[[th:ดาวเคราะห์]] |
|||
[[tl:Planeta]] |
|||
[[tpi:Planet]] |
|||
[[tr:Gezegen]] |
|||
[[tt:Планета]] |
|||
[[uk:Планета]] |
|||
[[ur:سیارہ]] |
|||
[[uz:Sayyora]] |
|||
[[vec:Pianeta]] |
|||
[[vi:Hành tinh]] |
|||
[[wa:Bole (astronomeye)]] |
|||
[[war:Planeta]] |
|||
[[xmf:პლანეტა]] |
|||
[[yi:פלאנעט]] |
|||
[[yo:Plánẹ̀tì]] |
|||
[[zh:行星]] |
|||
[[zh-classical:行星]] |
|||
[[zh-min-nan:He̍k-chheⁿ]] |
|||
[[zh-yue:行星]] |
15:21, 2013 ж. наурыздың 11 кезіндегі нұсқа
Ғаламшар немесе Планета (көне лат. planeta, грек. aster planetеs — кезбе жұлдыздар) — өз орбитасы бойынша Күнді не басқа жұлдызды айнала қозғалатын, гравитациялық өріс жасауға өз салмағы жеткілікті, соның нәтижесінде шар тәріздес орбитаға ие аспан денесі. [1]
Ғаламшар — өздігінен жарық шығармайтын, жұлдызды айнала қозғалатын, орталық жарық көзімен салыстырғандағы массасы шағын аспан денесі. Күн жүйесінде 9 үлкен планета, 43 планета серіктері, бірнеше ондаған мың кіші планеталар (астероидтар) белгілі. Үлкен планеталардың пішіні сфера тәрізді, соған жақынырақ болады. Күн жүйесіндегі Планеталар Күн жарығын шағылдырғандықтан көрінеді. Кейбір жақын жұлдыздың айналасындағы Планета осы жүйенің масса центрінің түзу сызықты қозғалыс траектория маңайында тербелуін бақылау арқылы анықталады. Қазіргі космогон. теория бойынша планеталық жүйелер Галактикада кеңінен тараған құбылыс болып табылады.
2006 ж. тамызында Прага қаласында 75 елден жиналған 2,5 мыңдай астроном Халықаралық астрономиялық одақ маслихатында ресми түрде ғаламшар мәртебесін алу үшін аспан денесіне қажетті көрсеткіштерді бекітті.
1930 жылы ашылған және содан бері Күн жүйесіндегі 9-шы ғаламшар саналып келген Плутон мәртебесінен айырылды. Жаңа жіктелім бойынша Плутон енді шағын ғаламшарлар немесе планетоидтар санатына жатады. [2]
Енді аспанда 8 ғаламшар ғана қалды. Олар:
|
Дереккөздер
- ↑ “Қазақ Энциклопедиясы”, VII-том
- ↑ Amburn, Brad Behind the Pluto Mission: An Interview with Project Leader Alan Stern. Space.com (28 ақпан 2006). Тексерілді, 23 тамыз 2008.
Тағы қараңыз
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |