10 854
өңдеме
Струна теориясы: нұсқалар арасындағы айырмашылық
Jump to navigation
Jump to search
ш
clean up, replaced: Жалпы салыстырмалылық теория → Жалпы салыстырмалылық теориясы (3) using AWB
ш (clean up, replaced: Жалпы салыстырмалылық теория → Жалпы салыстырмалылық теориясы (3) using AWB) |
|||
|
[[Сурет:Calabi yau formatted.svg|thumb|right|250px|Көпқабатты квинтикалық Калаби – Яу қимасы . «Белгілі бір күрделі қисықтарды компьютерлік визуализациялаудың құрылымы» Amer.Math.Soc. 41(9): 1156–1163.]]
'''Желі теориясы''' ({{lang-en|string theory}}, кейде Струн теориясы, Жол теориясы, Ішек теориясы деп те аталуы мүмкін) — [[теориялық физика]]ның даму үстіндегі жаңа бір теориясы болып, [[Квант физикасы]] мен [[Жалпы салыстырмалылық
Желі көлемінен артып кеткен аралықта, бір желі бейне бір қарапайым бөлшек құсап көрінеді, оның массасын, зарядын және басқа қасиеттерін желінің тербеліс күйі белгілейді. Желі теориясында желінің көптеген тербелмелі күйлерінің бірі - [[гравитон]]ға, яғни [[гравитация]]лық күш туғызатын кванттық механикалық бөлшекке сәйкес келеді. Демек, желі теориясы дегеніміз бір [[кванттық гравитация]] теориясы.
==Фундаменталы==
ХХ ғасырда физика заңдарын өрнектеген екі теориялық нұсқа пайда болды. Біріншісі [[Альберт Эйнштейн]]нің [[Жалпы салыстырмалылық
Осы сәттіліктерге қарамастан, әлі де көп мәселелер шешімін таппай отыр. Қазіргі физиканың шүңет мәселесінің бірі [[Квант гравитациясы]] мәселесі.<ref name="Becker, Becker 2007, p. 1"/> Жалпы салыстырмалылық теориясы [[Классикалық физика]] нұсқасы бойынша өрнектелген, дегенмен басқа [[фундаменталды күштер]] Квант механикасы нұсқасы бойынша өрнектелген. Квант механикасының ережелері мен жалпы салыстырмалылық өзара үйлесу үшін гравитациялық квант теориясы қажет болды. Бірақ квант теориясының жалпылық ережесі арқылы гравитациялық күшті түсіндіруге қолданғанда қиындық туындады.<ref>Zwiebach 2009, p. 6</ref> Кванттық гравитацияның біртұтас теориясын жетілдіру мәселесінен басқа, [[Атом ядросы]] физикасы, [[Қара құрдым]] физикасы, Алғашқы әлем физикасы қатарлы көптеген басқа фундаменталды мәселелер туындады. Мәселен, физиктер [[кварк]] [[Конфайнмент]] құбылысын, [[Қара құрдым парадоксі]]н және [[Қараңғы энергия]]ның пайда болуын түсіну үшін әлі де жұмыс істеуде.
| |||