Ауырлық центрі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Ауырлық центрі[1] немесе Масса центрі - жүйені қозғалтқан кезде жүйенің барлық массасы жинақталған материалдық нүкте сияқты қозғалатын механикалық жүйедегі массаның таралуын сипаттайтын нүкте[2], қатты дененің кеңістіктегі кез келген қалпында оның бөлшектеріне тең әсерлі күшпен түсетін ауырлық күшінің геометриялық нүктесі; бұл нүкте кей жағдайда осы дененің ешбір нүктесімен сәйкес келмеуі мүмкін (мысалы, сақинада). Біртекті ауырлық өрісіндегі қатты дененің ауырлық центрі оның массалар центріне сәйкес келеді. Денені салмақтары p1, p2, ...,pn болатын бөліктерге бөліп, олардың ауырлық центрі лерінің (х1, у1, z1), (x2, y2, z2),... координаттары арқылы, сол дененің ауырлық центрінің координаттарын (хс, ус, zc) мына формуламен анықтауға болады:

Xc = (p1x1 + p2x2 + ... pnxn) / (p1 + p2 + ... pn)
Yc = (p1y1 + p2y2 + ... pnyn) / (p1 + p2 + ... pn)
Zc = (p1z1 + p2z2 + ... pnzn) / (p1 + p2 + ... pn)

Симметрия центрі бар біртекті дененің (тікбұрышты немесе дөңгелек пластина, шар, цилиндр, куб т. б.) ауырлық центрі сол дененің симметрия центрінде жатады.[3]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
  2. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Физика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д,, профессор Е. Арын – Павлодар: С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2006. ISBN 9965-808-88-0
  3. Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2