Африка өзендері
Жалпы шолу[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Африка - үлкен өзендер құрлығы. Африкада жер бетіндегі ең ұзын Ніл өзені ағады. Оның жалпы ұзындығы шамамен 6648 шақырым. Нілдің су алқабының кеңдігі соншалық, ол бүкіл Африка құрлығының оннан бір бөлігін торлап жатыр. Ніл Руанда мен Эфиопияның таулы аймақтарынан бастау алып, оңтүстіктен солтүстікке қарай ағады. Ол Эфиопия, Судан, Египет, Уганда, Конго Демократиялық Республикасы (бұрынғы Заир), Кения, Танзания, Руанда, Эритрея және Буринди деген он елден ағып өтетіп Африканың ең негізгі өзен жүйесін құрайды.
Оранж- Оңтүстік Африкадағы ең үлкен өзен. Оранж өзенінің төменгі бөлігі Калахари мен Намибияшөлдері арқылы ағады. Өзеннің сағасында өте бай гауһар кені бар.
Нигер өзені Батыс Африканың бес мемлекетінің халқы үшін азық пен су көзі болып отыр. Африканың жиырмадан астам тайпасы тіршілігін Нигермен байланыстырып, осы өзенге үміт артады.
Заир (Конго) өзені ұзындығы жағынан әлемде бесінші орында. Ал құрлықта солтүстік-шығыс Африкадағы Нілден кейін екінші орында.
Замбези - Африканың Ніл, Заир, Нигер өзендерінен кейінгі төртінші өзен жүйесі. Ол Орталық Африкадан Үнді мұхитына қарай алты мемлекеттің жерінен ағып өтеді.
Лимпопо өзені Ботсванадан бастау алады.
Негізгі өзендері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Оңтүстік Африка
| Өзендері | Ағатын елдері |
|---|---|
| Бриде | Оңтүстік Африка Республикасы |
| Кванза | Ангола |
| Фишривер | Намибия |
| Грут | Оңтүстік Африка Республикасы |
| Куйсеб | Намибия |
| Кунене | Ангола - Намибия, Ботсвана |
| Квандо | Намибия, Линьянти ағысымен) |
| Лимпопо | Мозамбик, Оңтүстік Африка Республикасы, Зимбабве, Ботсвана |
| Молопо | Ботсвана |
| Окаванго | Ботсвана, Намибия, Ангола |
| Оранжевая | Оңтүстік Африка Республикасы, Лесото, Намибия |
| Тугела | Оңтүстік Африка Республикасы |
| Вааль | Оңтүстік Африка Республикасы |
| Замбези | Ангола, Замбия, Намибия, Зимбабве, Мозамбик |
Орталық Африка
| Өзендері | Ағатын елдері |
|---|---|
| Конго | Конго Демократиялық Республикасы, Ангола |
| Кванго | Ангола, Конго Демократиялық Республикасы |
| Кассаи | Ангола, Конго Демократиялық Республикасы |
| Луалаба | Ангола, Конго Демократиялық Республикасы |
| Ломами | Конго Демократиялық Республикасы |
| Убанги | Конго Демократиялық Республикасы, Конго Республикасы, Орталық Африка Республикасы |
| Уэле | Конго Демократиялық Республикасы |
| Мбому | Орталық Африка Республикасы, Конго Демократиялық Республикасы |
| Квилу | Конго Республикасы |
| Мбини | Эквторлық Гвинея, Габон |
| Нтем | Камерун |
| Нианга | Габон |
| Огоуэ | Габон |
Шығыс Африка
| Өзендері | Ағатын елдері |
|---|---|
| Джуба | Эфиопия, Сомали |
| Дауа | Эфиопия |
| Веби-Шебели | Эфиопия, Сомали |
| Керио | Кения |
| Мапуто | Мозамбик |
| Мара | Кения, Танзания |
| Руфижи | Танзания |
| Рувума | Танзания, Мозамбик |
| Тана | Кения |
Батыс Африка
| Өзендері | Ағатын елдері |
|---|---|
| Кавалли - | Ливерия, Кот-д'Ивуар |
| Гамбия | Гамбия, Сенегал |
| Нигер | Нигерия, Бенин, Нигер, Мали, Гвинея |
| Веме | Бенин |
| Сене-Пол | Либерия |
| Санага | Камерун |
| Сенегал | Сенегал, Мавритания, Мали |
| Вольта | Гана, Буркина Фасо |
| Ұяшық мәтіні | Ұяшық мәтіні |
Солтүстік Африка
| Өзендері | Ағатын елдері |
|---|---|
| Ніл | Египет, Судан |
| Көгілдір Ніл | Судан, Эфиопия |
| Ақ Ніл | Судан |
| Жоғарғы Ніл | Уганда |
Қызықты деректер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Замбези өзенінде әлемдегі ең биік Виктория сарқырамасы бар.
- Б.з.д. V ғасырда солтүстік Ніл жазығында алғашқы Мысыр өркениеті пайда болды.
- Әлемнің он бірінші өзені — Нигердің ұзындығы 4100 шақырымға жуық. Өзен мұнай көздеріне өте бай.[1].
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Географиялық аймақтар. Алматы. «Аруана» ISBN 978-9965-26-549-5