Аят

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Аят (араб.: آية‎, белгі, кейде өлең деп те аударылады) — Құран сүрелерінің қысқа, дербес бөлігі. Құран 114 сүреден (тараудан) тұрады.[1] Ол сүрелер (Фатихадан өзгесі) ұзақтығы, көлемі бойынша белгілі бір тәртіппен орналасқан. Ал әрбір сүре аятқа бөлінеді. Аятты сөйлем немесе сөйлемнің бір бөлшегі, яғни сөз тіркестері деп те айтуға болады. Құранның көп бөлігі ұйқасқан қара сөздер арқылы жазылған, яғни бірнеше аяттың соңы бірыңғай буында құралып отырады. Ең ұзақ сүреде 286 аят бар. Аяттарда бір сөзден 68 сөзге дейін болуы мүмкін. Құранда барлығы 6204-тен 6236-ге дейін (әртүрлі есептер бойынша) Аятта, 77934 сөз бар.[2]

Құранның алғашқысүресі

Құрандағы сәжде аяттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Олар:

  • Ағраф 206,
  • Раъд 15,
  • Нахл 41,
  • Исра 107,
  • Мәрйәм 58,
  • Хаж 18,
  • Фурқан 60,
  • Нәмл 25,
  • Сәжде 15,
  • Сад 24,
  • Фуссиләт 37,
  • Нәжм 62,
  • Иншиқақ 21,
  • Ъалақ 19.

Ислам шариғаты бойынша осы сәжде аяттарының қайсы бірін оқыған не естіген адамға тіләуәт сәждесін жасау уәжіп болып есептеледі.

Құранда 114 сүре бар, 6 236 аят бар, “Құран Кәрім” сөзі 79 000 рет қайталанған және Құранда 323 670 әріп бар.

Бір мұсылман Құранды толық оқып шықса әр әрпіне 10 сауаптан алады. Яғни 323 670 х 10 тең 3 236 700 болады екен. Демек Құранды толық оқып шықсаңыз 3 236 700 сауапқа ие болады. [3]

Құранда қанша аят бар?[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Құранда қанша аят бар екендігі жайлы ғалымдардың бірнеше пікірлері бар.

Бұның себептері кей ғалымдар ұзын сөйлемді бірнеше сөз деп есептесе, кейбірі бір аят деп есептеген. Шафиғи ғалымдары аяттардың басындағы бисмиллә сөзін сүренің ішінде деп есептесе, Ханафи ғалымдары бисмиллә сөзін бөлек бір аят деп есептеген. Сол секілді «Я-син»,

«Ха-Мим» секілді әріптерге байланысты осындай пікірлер бар.

Ибн Аббас Құранда 6616 аят,

Нафи 6217,

Шәйбә 6214,

Мысыр ғалымдары 6226,

Араб тілі және әдебиетін жақсы меңгерген риторик ғалым Замахшари Құранда 6666 аят бар деген пікірлер айтқан.

Ибн Хузайма «ән-Насиху уәл Мансуху» кітабында Құранда 6666 аят бар деген тоқтамға келіп, аяттарды мына төмендегідей бөліктерге бөлген:

Уаъд (уәде беру) аяттары – 1000

Уаъид (жазалану туралы ескерту) аяттары – 1000

Әмір аяттары – 1000

Наһи (тыйым) аяттары – 1000

Хабар және қисса аяттары – 1000

Мысал және ғибрат аяттары – 1000

Ахкам (үкімдер) аяттары – 500

Дұға және тасбих аяттары – 100

Насих және мансух (үкімдері жойылған) аяттар – 66

Осылайша барлығы – 6666 аят болады деп жазған.

Дегенмен Куфа ғалымдары Құранда 6236 аят бар деген пікір айтқан.

Бүгінгі күні Куфилердің пікірі бойынша Құранда 6236 аят бар деген тұжырымға тоқталған.

Бүгінгі күні басылып жатқан Құран кітаптарының барлығында 6236 аят бар.[4]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
  2. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1
  3. «Кім кінәлі? Мақалалар, әңгімелер, аудармалар». Ұлықбек Алиакбарұлы. Шымкент-2011 ж. 104-бет. ББК 86.38 - 82.3 (Қаз) ISBN – 9965-903-02-6 «Алтын алқа» баспасы
  4. «Кім кінәлі? Мақалалар, әңгімелер, аудармалар». Ұлықбек Алиакбарұлы. Шымкент-2011 ж. 104-бет. ББК 86.38 - 82.3 (Қаз) ISBN – 9965-903-02-6 «Алтын алқа» баспасы-5