Ақшатыр

Ақшатыр
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Apiales Тұқымдасы: Apiaceae Кіші тұқымдасы: Apioideae Тайпасы: Pyramidoptereae Тегі: Kosopoljanskia Korovin
түрлері
2 түрі белгілі Kosopoljanskia pentaceros Kosopoljanskia turkestanica

Ақшатыр (лат. Kosopoljanskia) – шатыршагүлділер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы. Қазақстанда Қаратау, Талас және Қырғыз Алатауының тау беткейлерінде өсетін 1 түрі – түркістан ақшатыры (Kosopoljanskіa turkestanіca) бар. Биіктігі 40 – 60 см, тамыры жуан, тамыр мойнын кепкен жапырақ қалдықтар басып жатады. Сабақтары жеке, кейде 2 – 3 бұтақты, тықыр, ұзындығы 40 – 60 см. Жапырақтары көбіне тамыр мойнына шоғырлана өседі. Шатыршалары 10 – 18 сәулелі, 15 гүлді. Ортаңғы шатырша гүлдері жемісті, шеттеріндегілері – жеміссіз не аралас. Желектері ақ түсті. Тұқымынан көбейеді. Маусым айында гүлдеп, шілде – тамызда жемістенеді. Жемісі піскен кезде 2 жарты жемістікке бөлінеді, тықыр. Тұқымы іш жағынан имектеу. Түркістан ақшатыр өте сирек кездесетін түр болғандықтан қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.