Түркістан ақшатыры
| Түркістан ақшатыры | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||||||||
| Kosopoljanskia turkestanica Korovin |
Түркістан ақшатыры (лат. Kosopoljanskia turkestanica) – шатыршагүлділер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанда Қаратау мен Талас Алатауының қорымтасты беткейлері мен жазық даланың сортаңды жерлерінде өседі. Биікт. 40 – 60 см. Тамыр мойны қураған ескі жапырақтарының қынабымен оралып тұрады. Сабағы ақшыл сұр түсті, түп жағынан бұтақталған. Жапырағы қысқа сағақты, сабағының түбіне жақын орналасқан. Сабағының ұшындағы жапырақтары қауырсын тәрізді, өркен бойына кезектесе орналасады. Гүлі қос жынысты, ұсақ, күрделі шатырша гүлшоғырына топталған. Тостағанша және күлте жапырақшаларының саны бесеуден, күлтесі ақ түсті. Аталығы – бесеу, аналығы екі жеміс жапырағынан тұрады. Тұқымынан көбейеді. Маусым айында гүлдеп, шілде – тамызда жеміс салады. Жемісі – қос тұқымша. Тұқымы қатты, сырты көп қырлы, көлденең кесіндісі 8 қырлы, ұз. 5 мм-дей. Т. к-нің құрамында эфир майы бар. Т. к. өте сирек кездесетін түр ретінде қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: "Қазақ энциклопедиясы", 2011. - 648 бет. ISBN 9965-893-70-5