Барақ Бигелдіұлы
.jpeg)
Барақ Бигелдіұлы (1693 жыл, Ақтөбе өңірі – 1772 жыл Қарағанды облысы, Ұлытау ауданы, Сарысу ауылдық округі, Көктабан қыстауы) — қазақ батыры.
Тама тайпасының Дәулеткелді руынан, Бағалақ атасынан. Бағалақтан Оймауыт, Оймауыттан Тоқсанбай туған. Тоқсанбай әділдікті ту етіп ұстаған, әрі кең пейілді жан болған деседі. Бармын, жоқпын демей өзін көңілді ұстаған, қонақжай болса керек. Тоқсанбайдан Бигелді туады. Бигелдіден Құлшыораз бен Барақ туады. Екеуі де батыр, бірін-бірінсіз тұра алмайтын бауырмал жандар еді десетін. Екеуінің жолы екіге жарылатын күн келіп, Құлшыораз Бигелдіұлы Еділ-Жайық бойына көшіп кетеді.
Барақ Түркістан жағына кетеді. 18 жасында би атанып, Төле бимен сөз қағыстырып қалады. 25 жасында Телікөлдің басында өткен жалпықазақтық құрылтайда Тама елі атынан топ бастап келеді. Үш жүздің алқасына мүшелікке сайланады. Абылай ханмен жорық барысында танысып, екеуі анда атасып достасады. Абылай ханның әскеріне нұсқау беретін қол басылардың бірі болады. Хан атынан құпия тапсырмалармен талай жортуылдарға барады. Хан тарапынан талай сый-сияпаттарға ие болады. Хан атынан Бөгенбай, Қабанбай батырларға тапсырма алып баратын еді дейді көнекөздер.[1]
Кейіннен екеуі араздасып қалып, екіге жарылады. Абылай хан тағына отырған уақытта бірқатар Кіші жүздің билері секілді ұлықтауға келмей қалады. Осыған наразы болған хан Барақ батырдың үстінен іс қозғамақ болады. "Сонда Абылайды іздеп келген Барақ батыр: - Ей, тақсыр, келді алдыңа Қара Барақ! Хан Барақ, Қара Барақ, Қарқаралы қыздай Тама Барақ. Хан барында - қара Барақпын, хан жоғында - хан Барақпын! Ісімді оңдап берсең - ісім сара, ісімді оңдамасаң - ісім қара, - деген екен."[2]
Осы жерде екі дос қайта табысып, бірінен бірі кешу сұрайды. Абылай тұрып өкініп: "Жасыңыз ұлғайып қалған екен. Әйтпесе, оң жағымда отыратын-ақ адам едің" дейді. Осы кездесуден соң көп ұзамай Барақ батыр қайтыс болады. Ол кісінің мазары Арқада, Жетіқоңыр құмында. Қарағанды облысы, Ұлытау ауданы, Сарысу ауылдық округіне қарасты Көктабан қыстауы маңында "Барақ байдың жұрты" атты жерде.[3]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Н.Рахымжанов, Жетіқоңыр:Жиделі және Жайылма
- ↑ Сүлеймен Тәбірізұлы. "Созақ өңірі". "Дәуір" баспасы. 2007 ж. - ISBN 9965-749-84-1
- ↑ Н.Рахымжанов, Жетіқоңыр:Жиделі және Жайылма
Сыртқы сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Барақ батыр Мұрағатталған 4 наурыздың 2016 жылы.
- Қазақта қанша Барақ бар Мұрағатталған 1 сәуірдің 2016 жылы.
- Абылай мен Барақ достығы Мұрағатталған 4 наурыздың 2016 жылы.
- Барақ Бигелдіұлы рухына арналған астан көріністер