Далалық күйкентай

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Далалық күйкентай
Male (right) and females
Male (right) and females
Амандық күйі

Least Concern (IUCN3.1) [1]
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Animalia
Жамағаты: Chordata
Табы: Aves
Сабы: Falconiformes
Тұқымдасы: Сұңқар
Тегі: Falco
Түрі: F. naumanni
Екі-есімді атауы
Falco naumanni
Fleischer, 1818
Далалық күйкентай ареалы
Далалық күйкентай ареалы
Falco naumanni

Далалық күйкентай немесе Дала күйкентайы (лат. Falco naumanni) — сұңқартәрізділер отрядының Сұңқарлар тұқымдасының Кәдімгі күйкентайдан біршама кішірек денелі жыртқыш құс.

Аталығы өте ашық реңді-басы шұбарланбаған сұр көгілдер,жоны-ашық қызғылтсары, құйрығы-үстіңгі жағы қошқыл жолақты ашық сұр түсті. Кәдімгі күйкентайдан қысқалау келген құйрығы және ақ тырнақтарымен ерекшеленеді. Ірі жәндіктерді негізінде шегірткелер мен қоңыздарды басымырақ қорек етіп, сондай -ақ кесірткелерді, ұсақ кемірушілермен құстарды да жейді. Оңтүстік Еуропа, Алдыңғы және Орта Азияны қоныстайды. Оңтүстік Азияда және Солтүстік Африкада қыстайды. Қазақстанда үлкен аумақта тіршілік етеді, бірақ нағыз таулардан аулақ жүреді. Шоғыр түзетін құстар,жылыстау кезінде де шоғырланып ұшады. Жартастарға, кейде құрылыстарға және ағаш қуыстарына ұялайды. Соңғы онжылдықта бұл құстың саны барлық аймақта шұғыл кеми түскендіктен, далалық күйкентай түр ретінде Халықаралық табиғат қорғау одағының Қызыл тізіміне тіркелген[2].

Шығыс Қазақстанда далалы жерлерді, оңтүстігіндегі орманды даланы, қыратты жерлерді мекендейді. Өзен аңғарларында, жағалаудағы жарлы жерлермен бірге құз тастарда да кездеседі. Дала күйкентайының негізгі қорегі майда кеміргіштер, көкқасқа шегірткелер мен қоңыздар, сондай-ақ, кеміргіштер, құрт-құмырсқалар, кейде ұсақ құстарды да аулайды. Ұясын жағалау жанына, үйінді обалардың биігіндегі тастарға салады. Дала күйкентайы кейде басқа құстардың да ұясын паналайды. 2-7 жұмыртқа салады. Дала күйкентайы жыл құсы. Қыстайтын жерлері - Оңтүстік Азия, Африка. 1100 м биікке ұя салғаны біздің аймақта байқалмаған. Қатон-Қарағай мен Бұқтырмада, Берел жағында, Саханың ауыз тұсында көрінген.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. BirdLife International Falco naumanni. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature (2013). Тексерілді, 26 қараша 2013.
  2. Құстар.Мектеп энциклопедиясы,2010,Ковшарь Анатолий Федорович,ISBN 978-601-282-168-0, 352 бет, Алматы: Атамұра