Мазмұнға өту

Дүкенбай Досжан

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(Дүкенбай Досжанов бетінен бағытталды)
Дүкенбай Досжан
Туған күні

9 қыркүйек 1942 (1942-09-09)

Туған жері

Қызылорда облысы
Жаңақорған ауданы

Қайтыс болған күні

15 қыркүйек 2013 (2013-09-15) (71 жас)

Қайтыс болған жері

Астана

Азаматтығы

 КСРО
 Қазақ КСР
 Қазақстан

Ұлты

Қазақ

Мансабы

жазушы

Марапаттары
Құрмет ордені
Құрмет ордені
Сыйлықтары

Дүкенбай Досжан (1942 жылы 9 қыркүйекте Жаңақорған ауданы Қызылорда облысы15 қыркүйек 2013, Астана) — жазушы, Қазақстанның мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1996). Парасат және Құрмет ордендерінің иегері.

Жалпы мәліметтер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • ҚазМУ-ды (ҚазҰУ) бітірген (1964).
  • 1963 – 1966 жылдары «Жетісу» газетінде әдеби қызметкер,
  • 1966 – 1975 жылдары «Жазушы» баспасында аға редактор,
  • 1976 – 1984 жылдары Қазақстан Баспа, полиграфия және кітап саудасы істері жөніндегі мемлекеттік комитетінде бөлім меңгерушісі қызметтерін атқарған.
  • Кейін Қазақстан Жазушылар одағында әдеби кеңесші, «Жалын» журналында бөлім меңгерушісі болған.[1]

Шығармашылығы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
“Мұхтар жолының” 1988 жылғы басылымы

Тұңғыш өлеңдер жинағы 1964 жылы жарық көрді. Досжан проза саласында өнімді еңбек етіп, 8 роман, 18 повесть, 100-ден астам әңгіме жазды. Досжанның көркем шығармалары мен зерттеу еңбектерінің тақырып аясы кең.

  • «Отырар» (1965),
  • «Фараби» (1965),
  • «Жібек жолы» (1973) хикаяттары мен романдарына тарихи оқиғалар арқау болса,
  • «Зауал» (1970),
  • «Кісі ақысы» (1978),
  • «Дария» (1975),
  • «Табалдырығыңа табын» (1980),
  • «Жолбарыстың сүрлеуі» (1984) атты шығармалары бүгінгі заман тақырыбына арналған.

Ұлы адамдар өмірін көркем тілмен сөйлеткен

  • «Мұхтар жолы» (1983-1987 жылдары жазылған; 1988 жылы «Жазушы» баспасында жарияланған),
  • «Абай айнасы» (1994),
  • «Алыптың азабы» (1997) романдары өз алдына бөлек топтама құрайды.

Досжан шығармалары даралық стилімен, бейнелі тілімен ерекшеленеді. Жазушы кейіпкердің жан толғанысын сезім шырғалаңы, ой ағыны арқылы суреттеуге машық. Оның

  • «Екі дүние есігі» (1998) атты зерттеу еңбегі – Түркістан қаласының тарихын, сондағы Қожа Ахмет Иасауи кесенесінің салыну жай-жапсарын мейлінше мол қамтыған дерекнама. Досжанның шығармалары әлемнің 19 тілінде жеке кітап болып шыққан;
  • Екі томдық таңдамалы шығармалары жарық көрді (1990),
  • «Құм кітабы» үшін Қазақстан Мемлекеттік сыйлығын алған (1996),
  • Он үш томдық таңдамалы шығармалары жарық көрді (2002-2003, «Білім» баспасы),
  • Төрт томдық (2008, «Фолиант» баспасы).

Досжан Түркістан қаласының, Жаңақорған, Созақ, Отырар аудандарының құрметті азаматы.[2][3]

Марапаттары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • ҚР Мемлекеттік сыйлығының (1996),
  • М.Әуезов атындағы Ұлттық сыйлықтың лауреаты (1987).
  • Түркістан қаласының, бірнеше аудандардың Құрметті азаматы.
  • «Құрмет» (2001), «Парасат» (2008) ордендерімен марапатталған.
  • Қаламгер 1974 жылы «Зауал» кітабы үшін «Молодая гвардия» баспасының «Қазіргі заманғы жақсы роман» сыйлығын,
  • 1988 жылы Украинаның «Днепро» баспасынан шыққан «Жібек жолы» романы үшін «Тарихи тақырыптағы жақсы кітап» сыйлығын алған.
  • Жазушының есімі АҚШ-тың «Әдебиет және өнер адамдары» энциклопедиясының 2-ші томына,
  • «Ұлттық энциклопедияның» 3-ші томына,
  • «Абай энциклопедиясына»,
  • Қазақстан Президенті жанындағы даму институтының «Элита Казахстана» (2008) анықтамалығына енген.[4]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. «Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7
  2. Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8
  3. “Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
  4. Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырниса — Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 жыл