Еділ немістерінің еңбек ұйымдастығы
| автономиялы облыс | |
| Еділ немістерінің еңбек ұйымдастығы | |
| нем. Arbeitskommune des Gebietes der Wolgadeutschen | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Кіреді | |
| Әкімшілік орталығы | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Құрылған уақыты | |
| Таратылған уақыты | |
| Жер аумағы |
26,763 км² |
| Ірі қаласы | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
452 629 адам (1920) |
|
| |
.svg){kind=small}
Еділ немістерінің еңбек ұйымдастығы, сондай-ақ, Еділ немістерінің автономиялы облысы (нем. die Arbeitskommune des Gebiets der Wolgadeutschen) — 1918 жылдың 19 қазанынан 1923 жылдың 19 желтоқсанына дейін өмір сүрген РКФСР құрамындағы Еділ бойындағы алғашқы автономиялы облыс, болашақ АСКР мен АО үлгісі.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1918 жылы 19 қазанда РКФСР Халық комиссарлары кеңесінің жарлығымен орталығы Сарытау қаласында (1918 жылы 20 қазаннан 1919 жылы мамырға дейін) болатын Сарытау губерниясының құрамында Еділ немістерінің еңбек ұйымдастығы, РКФСР алғашқы ұлттық-аумақтық автономиясы құрылды. Содан кейін әкімшілік орталығы Баронск қаласы болды (1919-1920 жылдары — Екатериненштадт, 1920 жылдан бастап — Марксштадт, қазіргі кезде — Маркс). 1922 жылы 24 шілдеде облыстың әкімшілік орталығы 22 маусымда автономияға қосылған Покровск (1931 жылы Энгелс қаласы болып өзгертілді) қаласына ауыстырылды.
1923 жылы 19 желтоқсанда Еділ немістерінің АО Еділ немістерінің Автономиялық СКР айналды.
Тұрғындары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Халықтың негізгі бөлігін немістер құрады. Жалпы тұрғындар саны 452 629 адамды құрады.
1920 жылға арналған ұлттық құрам[1][2]:
| Ұлт | Саны | % |
|---|---|---|
| Немістер | 442 362 | 97,73 |
| Орыстар | 7992 | 1,77 |
| Қырғыздар | 756 | 0,17 |
| Татарлар | 494 | 0,11 |
| Басқалары | 1025 | 0,22 |
Әкімшілік бөлініс[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Еділ немістерінің АО құрылған кезде оның құрамына Сарытау губерниясының үш жаңадан құрылған уездері кірді:
- Голокарамыш уезі, орталығы Голы Карамыш ауылында (немісше атауы - Балцер, қазіргі Красноармейск қаласы);
- Екатериненштадт уезі, орталығы Екатериненштадт қаласында (1918 жылдан бастап - Марксштадт қаласы)
- Ровно уезі, орталығы Ровное ауылында (немісше атауы - Зелман).
(1918 жылға дейін Екатериненштад пен Ровно уездерінің жерлері Самара губерниясының Новоузенский уезінің құрамына кірді)
- 1921 жылы 17 ақпанда автономиялы облыста 13 аудан құрылды[3]:
- Антоновский — Антоновка а. (15.02.1922 жылдан - Тонкошуровка ауылы);
- Верхне-Иловлинский — Каменка а.;
- Верхне-Караманский - Флорское а. (Гнаденфлюр);
- Ерусланский - Кресты а. (Лангенфелд);
- Карамышский — Голый Карамыш қ. (Балцер);
- Марксштадтский — Марксштадт қ.;
- Медведицкий — Медведицкий Крестовый Буерак а.;
- Нижне-Иловлинский — Нижне-Добринка а.;
- Нижне-Караманский — Красный Яр а.;
- Панинский — Панинское а. (15.02.1922 жылдан — Унтервалден а.);
- Ровненский — Ровное а. (Зелман);
- Тарлыкский — Вольское а. (Куккус);
- Торгунский — Палласовка а. (Ней-Галка а.);
- 1922 жылы 22 маусымда Покров уезі облыс құрамына енді.
Сілтеме[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Еділ немістері AO әкімшілік қайта құрулар
- Үлкен Ресей энциклопедиясы Мұрағатталған 15 қаңтардың 2021 жылы.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Переписи населения в России и СССР. lexikon.wolgadeutsche.net. Тексерілді, 3 наурыз 2020.
- ↑ 1918-1923 жылдардағы КСРО туралы статистикалық ақпарат жинағы. (О.С.Б. 5 жылдық жұмысы ішінде) — Кишинёв, 1924.
- ↑ Бүкілресейлік Орталық Атқару Комитетінің қаулысы. Еділ немістерінің еңбек ұйымдастығының әкімшілік бөлінісі туралы. Мұрағатталған 12 мамырдың 2021 жылы.