Жасыл түс

Жасыл түс — үш негізгі түстердің бірі, жасыл түс деп толқын ұзындықтары шамамен 510-550 нанометр болатын спектр түсінің диапазонын санайды.

Жасыл
Түс координаттары
HEX	#00FF00
sRGB1    (r, g, b)	(0, 256, 0)
CMYK2   (c, m, y, k)	(100, 0, 100, 0)
HSV       (h, s, v)	(120°, 100%, 100%)
1:Біріңғайлық аралығы [0–255] (byte) 2:Біріңғайлық аралығы [0–100] (hundred)

Мазмұны

Табиғатта кеңінен таралған түс. Өсімдіктердің барлығында дерлік жасыл түс, себебі құрамдарында фотосинтез пигменті - хлорофилл бар.

Техникада және өндіріс саласында қолданылуы

Жасыл түсі жол қозғалысында және басқа салаларда қауіпсіздіктің белгісі, қозғалуға рұқсат белгісі ретінде (мысалы, бағдаршам) пайдаланылады. Кино, видео түсіру салаларында хромакей - жасыл түс қолданылады. Себебі бұл түс адамның денесінде кездеспейді.

Психология саласындағы қабылдануы

• Жасыл түс – еркіндікке деген жігерлікті, табандылықты, мақсаткерлікті, өзімшілдікті, «мен» деп өзіне жоғары баға берушілікті білдіреді.
• Жасыл - Америка мәдениетінде ақшаны ассоциациялайды.
• Жасыл түсі көп елдерде жастық пен жаңа шыққан көк, өсімдік бейнесімен ассоциацияланады. Мәселен, қазақы танымға сай жасыл мен көк түсі бір-бірінің орынына қолданыла берген. Соған сай жасыл шықты – көктеді, жасыл түсті – көк түсті (Көк түскен жер тақыр-ды. Қыз Жібек); ал, әзірбайжан тілінде йаш деген сөз «дымқыл», «сулы», «көк» деп беріледі түсіндірме сөздікте. Славян халқының танымында жасыл түсі  «зелёный» – өмір мен жастық шақ, белсенділікпен ассоциацияланады екен.
• Психологияда, бұл түсті таңдағандар – өзінің құндылығына деген сенімді жоғарылатқысы келетіндер, айналасындағы адамдардан мақтаулар, жақсы пікірлер күтетін адамдар деп ұғынылады. Сондай-ақ, бұл түс тәкаппарлықтың нышаны. Жасыл – адамға сенімділік береді. Кабинет және сіз жұмыс жасайтын орын үшін тамаша түс. Ол белсенділік пен табандылық береді.  Жасыл түс – нағыз гармониялық түс. Адамның жүйке жүйесін тыныштандырады. Бұл түс біреудің қуаныш, ренішіне ортақтаса білетін,  достары көп адамдарға тән. Жасыл түсін ұнататын адамдар тұрақты, сенімді болып келеді.  
• Бұл түсті кез келген жерде қолдана беруге болады. Жасыл түсті киім кисеңіз, сіз кез келген ортада  тек жақсы жақтан ғана көзге түсесіз. Жасыл түсті үйлесімділікті қалайтындар ұнатады. Бұл түс үмітті білдіреді. Жасылды жақсы көретіндер тыныштықты жаны қалайды. Дегенмен көпшілікпен араласқанға құмар. Шыдамды, тым байсалды. Ұжымның арасында өзін көрсеткенді қаламайды. Өйткені өзгелер жомарттығын пайдаланып кетеді деп қорқады. Жасыл көпшілік ұғымында қарым-қатынасты білдіреді. Бірақ жалпыға ортақ таным бойынша табиғатты және жастықты бейнелейді.
• Жасылдың түрлі реңдері түрліше әсер береді екен: Қою жасыл – суықтық, байлық, еркекшоралық, кертартпалықты сипаттаса, көк жасыл – жағымсыздықты, кері тартпалықты, зәйтүн жасылы – татулықты, бейбітшілікті, сарғыш жасыл – тұтынушылардың басқа жасылдардан артық көретін реңі.

Ислам дініндегі символикасы

Жасыл түстің символикалық мән-мағынасын қазақ халқының мақал-мәтелдері мен Мұхаммед Пайғамбардың хадистерінен табуға болады.Мұхаммед Пайғамбардың хадистерінде түр-түстің айрықша мағыналары бар. Ислам мәдениетін зерттеген көрнекті ғалым Фуад Көпрүлү Ислам мәдениетіндегі түстер символикасы жайындағы еңбегінде: «Жалаулардағы, киім-кешектердегі, нақыштардағы және шатырлардағы, қысқасы, осы сынды биліктің белгісіне айналған нәрселерде түр-түстердің үлкен маңызы мен символы бар. Көне дәуірлерден, яғни ең алғаш құрылған мемлекеттердегі осы түстердің маңыздылығын орта ғасыр дәуіріндегі Ислам және Түрік мемлекеттерінен де жалпылама көріп отырмыз. Аббаситтердің жалаулары мен киімдерінде қара түсті бояуды өздерінің белгісі етіп алғаны, тіпті сунни мемлекеттерде де осы түстің маңыздылығына орын берілгені белгілі. Ал шиғалық Фатимиттер халифалығы бұған қарама-қарсы ұғымда ақтүсті өздерінің ұраны етіп алып, өздерін пайғамбар әулетінен екенін білдіру үшін осы түсті қадір тұтқанқын білеміз», – дейді. Демек Ислам мәдениетінің дәстүрінде Мұхаммед пайғамбардың түр-түстерге де өз ықпалын тигізгенін көруге болады.

Адам баласының жаратылысы жайында айтылған хадисте үш түрлі түстің символикасына ишара етілген. Хадисте: «Расында, Адам (ата) үш түрлі топырақтан жаратылды: қара, ақ және жасыл», – деген.

Халық түсінігінде жасыл түстің қазіргі кезде жастықтың, тазалықтың, сұлулықтың және табиғатты ерекше жасылдығымен баулитын көктем мезгілінің бейнесін сипаттап отырғаны баршаға мәлім. Алайда түр-түсті зерттеуші ғалымдар жасыл түстің көк түстен кейін пайда болғанын алға тартады.

Ғалымдар Ә.Қайдаров, З.Ахтамбердиева және Б.Өмірбековтің1992 жылы Алматыдағы «Ана тілі» баспасынан жарық көрген «Түр-түстердің тілдегі көрінісі» кітабында: «Өсімдік дүниесіне байланысты түр-түс атауларынан көбіне-көп қолданылатыны бірінші орында қара түс, екінші орында ақ түс, үшінші орында көк түс екен. Одан кейінгі орындарды қызыл, боз түстер алады. Өсімдік дүниесі болғандықтан біздің көбірек күткеніміз, әрине жасыл түс еді. Алайда іс жүзінде олай болмай шықты: жасыл орман, жасыл желек деген бірнеше тіркестерден басқасын біз кездестіре алмадық. Оның себебі ертедегі түркі тайпаларының да, жасыл түсті көк түстен ажырата алмайтын дальтоник болуына, осыған орай «жасыл» атауының «көк» атауынан әлдеқайда кейін пайда болуына байланысты болса керек», – дейді.

Алайда Құран кітабында және Мұхаммед пайғамбардың хадистерінде кездесетін жасыл түсі өзге түстерге қарағанда ерекше бағаланады. Өйткені жасыл түс – Ислам дінінің символы. Құран аятында: «Үстерінде жұқа және қалың жібектен жасыл түсті киімдер бар» («Инсан» сүресі, 21-аят), – деп жәннаттағы киім түсінің де жасыл болатынын баяндайды.

Жасыл түстің символы хадистерде де, Ислам шариғатында да, сонымен қатар барша мұсылман әлемінде жоғары тұратыны әлі күнге дейін өз жалғасын табуда. Бұған Қазақстандағы және өзге де елдердегі мешіттердің күмбезі мен мешіт ішіндегі жайнамаздардың жасыл түсті екенін көптеп кездестіруге болады. Мәдина қаласындағы Мұхаммед Пайғамбардың жерленген жерінің күмбезі де жасыл түске боялған. 

Саясатта

Туларында жасыл түсі бар мемлекеттер