Карл Лагерфельд

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Карл Отто Лагерфельд (нем. Karl Otto Lagerfeld; 10 қыркүйек 1933, Гамбург, Германия — 19 ақпан 2019, Нейи-сюр-Сен, Франция) — неміс сәнгері, фотограф, коллекционер және баспагер. Ол қайтыс болғанға дейін итальяндық итал. Fendi (1965 жылдан бастап) және француз фр. Chanel (1983 жылдан бастап) сән үйлерінің тұрақты бас дизайнері болған. Карл Лагерфельд сонымен қатар 1966-1983 және 1992-1997 жылдары фр. Chloé үшін коллекциялар жасады. Karl Lagerfeld сән үйінің негізін қалаушы (1984). Сән бизнесінің ең ықпалды тұлғаларының бірі болған Лагерфельд көбінесе "Кайзер Карл " және "сән патшасы" деп те аталды.

Биографиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ерте жылдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Карл Лагерфельд 1933 жылы 10 қыркүйекте Гамбургте ірі кәсіпкер, қоюландырылған сүт зауытының иесі Отто Лагерфельдтің отбасында дүниеге келді. Оның Марта-Кристиан атты үлкен әпкесі болды, ол 1957 жылдан бастап АҚШ-та тұрып, 2015 жылы қайтыс болды.

Лагерфельд әр түрлі туған күндерді атай отырып, өзінің шынайы жасын жасырды. 2009 жылы ол сұхбатында 1933-1938 жылдар аралығында дүниеге келгенін айтты, бірақ нақты күнін растайтын құжаттар сақталмады. 2013 жылдың сәуірінде ол 1935 жылы туылғанын және оның жасына байланысты шатасулар анасының кінәсінен пайда болғанын хабарлады.

1934 жылы ата-анасы Бад Брамстедтте үлкен мүлік сатып алды. 1939 жылы Отбасы Гамбургке оралды. 1944 жылы одақтастардың бомбалануы салдарынан қала толығымен жойылғаннан кейін, Лагерфельд қайтадан Бад Брамстедтке қоныстанды. 1949 жылы отбасы қайтадан Гамбургке оралды, онда Карл Бисмарк атындағы мектепте оқуын жалғастырды. Сол 1949 жылы ол анасымен бірге Кристиан Диордың сән көрсетіліміне барды, бұл көрсетілім оны таң қалдырды.

Сән әлемі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1953 жылы анасымен бірге Парижге көшіп, онда жоғары сән синдикаты жанындағы мектепте оқыды, бірақ дипломын қорғамады. 1954 жылы ол халықаралық жүн хатшылығы ұйымдастырған сән дизайнерлерінің байқауында пальто дизайны үшін сыйлық алды — қазылар алқасының мүшелері арасында Пьер Бальмен мен Юбер де Живанши болды, жеңімпаз Ив Сен-Лоран болды, ол сол кезден бастап Карлмен дос болды (олардың достығы 1975 жылға дейін жалғасты). Байқаудан кейін Пьер Бальмен оны өзінің көмекшісі болуға шақырды — Лагерфельд оның сән үйінде 1962 жылға дейін жұмыс істеді.

1965 жылы Лагерфельд итальяндық Fendi сән үйін басқарды, онда ол былғары және аң терісінен киім жиынтығын жасады. 1966 жылдан бастап ол Париждің Прет-а-порте Chloé сән үйінің сәнгері болды, бренд иелерін ауыстырған 1980 жылдардың ортасына дейін жұмыс істеді.

1973 жылы Лагерфельд "Алтын дөңгелек" сыйлығымен марапатталды. 1979 жылы ол Вена қолданбалы өнер Жоғары мектебінде (Hochschule fur angewalte Kunst) профессор лауазымына сабақ беруге шақыру алды.

1983 жылы ол Chanel үйінің көркемдік жетекшісі болды, онда ол алдымен прет-а-порте коллекцияларын жасауда жұмыс істеді.

1984 жылы ол өзінің сән үйін — Karl Lagerfeld Impression құрды, KL желілерін және Karl Lagerfeld (2006) демократиялық негізін қалады.

1987 жылдан бастап суретке түсіп, бірнеше кітап шығарды. 1987-1995 жылдары ірі неміс киім өндірушісі Клаус Штайлманмен (Klaus Steilmann) ынтымақтастық жасады. 1992-1997 жылдары Chloé үйінің бас сәнгері қызметін атқарды.

Джанни Версачемен бірге топ-модельдің бейнесін белсенді түрде дамытты. Оның сүйікті модельдері Инес де ла Фрессанж, Линда Евангелиста, Синди Кроуфорд және әсіресе Клаудия Шиффер болды. "Егер мен Троян соғысын бастауым керек болса, Клаудия менің Еленам болар еді", — деді ол. Алайда, 1994 жылы ол Фанта компаниясының жарнамалық тұлғасы болғаннан кейін Шиффермен жұмысын тоқтатты.

1998 жылы Парижде Lagerfeld Gallery — Studio 7L көркем галереясын ашты.

2015 жылы ол алғаш рет Fendi — ден "жоғары жүн" топтамасын ұсынды, оның аясында ол әлемдегі ең қымбат тонды жасады-сабанның терісінен жасалған, ол 1 миллион долларға бағаланды.

Лагерфельд үлкен кітап сүйгіш болды, оның жеке кітапханасы 300 мың томнан тұрды. 2000 жылы ол Парижде өзінің 7L баспа үйін құрды және сол атпен кітап дүкенін ашты. Сол жылы ол Кристидің аукционында XVIII ғасырдағы француз өнері туралы кітаптар жинағының бір бөлігін сатты.

Дизайнер парфюмер ретінде де танымал болды. Ол Chloé (1975), KL (1982), Jako (1997) хош иістерін, сонымен қатар кітаптың хош иісін жасады.

Лагерфельд Брижит Макронды киіндіруді ұнататын. Дизайнер Макрон ханымда "Париждің ең әдемі аяқтары" бар деп мәлімдеді және тіпті Францияның бірінші ханымын Брижит Бардомен салыстырды.

2019 жылдың қаңтар айының басында Лагерфельд алғаш рет Chanel үйіне арналған коллекциясын көрсету финалында шықпады. Оның орнына қонақтарды кутюрьенің "оң қолы" Виржини Виар қарсы алды, сәнгердің өзі мүгедектер арбасында сахна артында қалды. 18 ақпанда Карл Лагерфельд шұғыл түрде ауруханаға жеткізілді, ал келесі күні, 2019 жылдың 19 ақпанында таңертең, 85 жасында ұйқы безінің қатерлі ісігінен қайтыс болды.

Ол қайтыс болғаннан кейін біреуді денесімен ауырлату дұрыс емес деп санады. "Мен жай ғана пәк ормандағы жануарлар сияқты жоғалып кеткім келеді", — деді ол. Кремациядан кейін модельер күлін анасы оның өмір серіктесі Жак де Башер күлімен аралыстырғанын қалады.

Жеке өмірі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

К. Лагерфельд ешқашан үйленбеген және балалары жоқ. 1971 жылы париждік денди Жак де Башермен танысады. 1973 жылы де Башер Ив Сен-Лоранмен қарым-қатынасты бастады, бұл дизайнерлер арасындағы бұрыннан келе жатқан достықтың бұзылуына әкелді (кейінірек олар қайтадан сөйлесе бастады). Сен-Лоран мен де Башер Пьер Берженің қысымымен ажырасқаннан кейін, де Башер Лагерфельдтің өмірлік серігіне айналды. 1989 жылы Жак де Башер ЖИТС-тен қайтыс болғаннан кейін, Карл жалғыз өмір сүрді.

Өмірінің соңғы жылдарында ол өзінің үй жануарына, Шупетта атты бирмалық мысыққа (фр. қырыққабат) арнады. Ол Лагерфельдтің "Шупетт" кітабының кейіпкеріне айналды, оны капсула аксессуарларының коллекциясын жасауға шабыттандырды, сонымен қатар Karl Lagerfeld брендінің бір баспасының прототипі болды. Шупетта бірнеше жарнамалық науқандардың түсіріліміне қатысты, жалпы алғанда, "ақша тапты", дизайнердің айтуынша, 3 миллион еуродан астам. Ол үшін К.Лагерфельд жеке ұшақ сатып алып, екі қызметшіні жалдады.

Неміс азаматтығымен Карл Лагерфельд мысыққа өзінің байлығын мұра ете алды (Францияда жануарларға мұра беруге тыйым салынады).

Тән стилі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Лагерфельдтің ерекшелігі, оның жылқының құйрығындай жиналған ақ шаштарымен қатар (ол оны 1976 жылдан бері киген), көру қабілетінің ақауын түзететін қара көзілдірік болды. 2000 жылдарға дейін, ең алдымен 1980-1990 жылдар аралығында дизайнер қолында желдеткіші бар қоғамдық іс-шараларда пайда болды. Оның айтуынша, желдеткіш темекі түтіні мен папарацциден қорғаныс қызметін атқарған. Башер қайтыс болғаннан кейін Лагерфельд салмақ жинай бастағандықтан, ол негізінен жапондық дизайнерлерден, мысалы, Matsuda, Comme des Garçons және Yamamoto-дан киім сатып алды. 2000 жылдың 1 қарашасынан бастап, 13 ай ішінде Лагерфельд француз дәрігері жасаған 3D диетасының (Дизайнер, Дәрігер, Диета) арқасында шамамен 42 кг жоғалтты. Мұның себебі — Эди Слиманның тарылған Dior Homme костюмдері, ол Лагерфельд шынымен кигісі келді: "Мен майлы болмас үшін тар костюмдер киемін. Менің жалғыз мақсатым — 48/46 өлшемді Dior киімін киюді жалғастыру мүмкіндігі". Сонымен қатар, 2000 жылдардың ортасынан бастап Лагерфельд қолғап, Chrome Hearts күміс зергерлік бұйымдарын, жабық жағалар мен тығыз шалбар немесе джинсы кигенді жөн көрді.

Шығармашылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ынтымақтастық және жобалар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1980 жылдары сән тарихы туралы телехикая пайда болды. Лагерфельд уақыт өте келе камераның алдында көрсетілген суреттерді қолдана отырып, сәнді жарықтандырды (мысалы, 1610 жылдан 1620 жылға дейін Германиядағы сән арасындағы айырмашылықтар). Лагерфельд Мадонна үшін 2004 жылы оның re-Invention World Tour сахналық киімдерін ойлап тапты. 2005-2006 жылдары Лагерфельд Кайли Миноуг үшін жұмыс істеді.

2008 жылы ол әдеттегі Лагерфельд киімінде Steiff Тедди аюын шығарды, ол АҚШ-та 1500 долларға сатылды. 2008 жылдың ортасынан бастап дизайнер Дубай жағалауындағы пәтерлері, қонақ үйлері, дүкендері бар, Isla Moda деп аталатын бүкіл аралды жобалауға қатысты. Жоба 2010 жылдың соңына қарай жүзеге асырылмады, осыған байланысты Лагерфельд дизайнер қызметінен кетті.

2009 жылдың соңында италиялық-американдық ойыншық өндіруші Tokidoki мөлшері 25 см болатын Лагерфельдтің модельденген мүсінін 1000 дана етіп шығарды, олардың әрқайсысының құны 129 евро болды.

2009 жылдың соңында дизайнер Француз дулыға өндірушісімен жұмыс істеді және мотоцикл шлемдері мен жібек орамалдың кейбір үлгілерін жасады. 2010 жылдың басында Coca-Cola компаниясы үшін Coca-Cola Light лимиттелген шығарылым бөтелкесін жасап шығарды, ол бір данасы үшін 3,50 евроға сатылды.

2010 жылдың маусым айында Лагерфельд Eulenspiegel сатиралық журналында карикатурист ретінде жұмыс істеді. 2010 жылдың ортасында ол бір күн бойы Libération француз күнделікті газетінің бас редакторы қызметін атқарды және ол үшін бірнеше карикатуралар жасады. Германияда 2013 жылдың 1 желтоқсанында Карл Лагерфельд die Welt апталық газетінің басылымын өз фотосуреттерімен, мәтіндерімен және түрлі-түсті суреттерімен әзірледі.

2010 жылдың күз/қыс мезгілі үшін Swarovski зергерлік өндірушісі Atelier Swarovski үшін Лагерфельд жасаған білезіктер, ожерельдер мен брошюраларды ұсынды.

2011 жылдың 31 тамызынан бастап Macy's американдық әмбебап дүкендер желісімен IMPULSE дизайнерлерінің коллекциялары бойынша ынтымақтастық аясында Карл Лагерфельд төмен баға сегментінің шектеулі шығарылымындағы әйелдер киімдерінің капсула жинағын ойлап тапты.

2015 жылы Zalando неміс интернет-дүкені үшін 18 модельден тұратын Karl Lagerfeld Sport City әйелдер топтамасын әзірледі. 2017 жылдың көктемінде ол француз тоқыма өндірушісі Vilebrequin-мен бірге жұмыс істеді және купальниктер жинағын ұсынды. 2018 жылдың көктемінде ол Puma спорттық тауарлар өндірушісімен жұмыс істеді.

Кинодағы жұмыстар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • 1973 жылы Энди Уорхолдың "Махаббат" фильмінде түсті.
  • "Анасының баласы" фильмінде камео (2015).
  • "Дублер" фильміндегі камео (2006)

Библиография[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1998 — Александр Червяковтың "Желдеткіштер: XVIII-XX ғасырға дейін" алғы сөз шығару. 2004 - "Диета", онда Лагерфельд өзінің өмірлік серігі Жак де Башер қайтыс болғаннан кейін жиналған артық салмақпен күресу тарихын сипаттайды. 2004 — "Дориан Грейдің портреті" — Лагерфельдтің Оскар Уайльдтың романына деген көзқарасын бейнелейтін фотография. 2011 — Джастин Пикардидің "Коко Шанель. Аңыз және өмір". 2012 - "Кішкентай қара жакет" - Коко Шанель жасаған және Chanel үйінің символдарының бірі болған қысқартылған курткаға арналған фотоальбом. 2013 — "Карл Лагерфельд. Өмірдің даналығы. Стиль философиясы" - модельер дәйексөздерінің жинағы (орыс тілінде,"Слово/Slovo" баспасы). 2015 — "Fendi by Karl Lagerfeld" кітабы Карл Лагерфельд пен итальяндық Fendi сән үйінің ынтымақтастық тарихына арналған.

Сын[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Лагерфельд өзінің коллекцияларына қатысуға шақырылған арық модельдерді таңдағаны үшін үнемі сынға ұшырады. Ол подиумда тым арық модельдердің пайда болуына тыйым салуға қарсы шықты. 2004 жылы жаңалықтарда H&M сән дүкендерінің желісіне теріс шолу пайда болды. Компания сатып алушыға үлкенірек киім ұсынды, оған Лагерфельд былай жауап берді: "Мен ойлап тапқан нәрсе — арық адамдар үшін сән. Бұл алғашқы идея болды".

2017 жылдың қараша айында Лагерфельд француз теледидарында мұсылман босқындарын "еврейлердің ең нашар жаулары" деп атады.

2018 жылдың мамыр айында Карл Лагерфельд Францияның Le Point апталық журналына босқындарға қатысты саясаты үшін Ангела Меркельді "жек көретінін" айтты. Германияға "миллион мигрантты" қабылдау туралы күмәнді шешімімен ол 2017 жылғы сайлауда Бундестагқа Германияға балама партиясының (AfD) жолын салды. Қазір "Парламентте жүз нео-нацист" отыр, өйткені Меркель неміс тарихын "ұмытып кетті". "Егер бұл жалғаса берсе, мен неміс азаматтығынан бас тартамын".

Жүнге қатынасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Лагерфельд Fendi сән үйінің коллекцияларында табиғи жүнді үнемі қолданды. 2001 жылы оған табиғи жүнді қолдануға қарсы шыққан PETA белсенділері шабуыл жасады. New York Post басылымына сәйкес, дизайнер адамдар мүмкіндігінше адамдарды өлтіретін жануарларды өлтіреді деп айыптайтын ештеңе көрмейтінін айтты. Бұл туралы PETA өкілі Лагерфельдтің "алдамшы" тұжырымы мен "өлтіру немесе өлтіру" менталитеті аққұба немесе қоянға қатысты әрең қолданылатынын айтты.

Марапаттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • 1955 — пальто дизайны үшін сыйлық, халықаралық жүн хатшылығының конкурсы.
  • 1973 - "Алтын айналдыру дөңгелегі" сыйлығы.
  • 1993 — Lucky Strike Designer сыйлығы.
  • 1996 — неміс фотография қоғамының сыйлығы (Deutsche Geselleschaft fur Fotographie).
  • 2010 — мәдениет пен өнерге қосқан үлесі үшін Құрметті легион орденінің кавалері.