Көкжидек
| Көкжидек | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Leaves and fruit
| ||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||
| Vaccinium uliginosum L. 1753 | ||||||||||||||
| Синонимдері | ||||||||||||||
|
Synonymy
|
Көкжидек (лат. Vaccínium uliginósum) — Көкбұта тұқымдасының Қаражидек тегінің бұтасы. Солтүстік жарты шардың қоңыржай және суық белдеуінде, әсіресе, Сібірде көп таралған. Негізінен шымтезекті жерлерде, қылқан жапырақты және жалпақ жапырақты орманда, тундрада өседі. Сондай-ақ Кавказ, Орал тауларында және Қиыр Шығыста кездеседі.
Жемісі шырынды, реңі көкшіл, бұршақ (асбұршақ, бұршақ), күрделігүлділер (салат), астық (қантты жүгері) тұқымдастары. Мұнымен қатар, ауыл тұрғындары үй маңында кресс-салат, ботташық, артишок, физалис, балдыркөк, шашыратқы, эстрагон және т.б. өсіреді. Дәм-татымдық көкөністер — биден, кориандр, зире, жалбыз, майоран, фенхель, эстрагон, қияр шоп, оз алдында дербес топ құрады. Көкжидек құрамында витаминдер, белок, май, көмір сулар, минералдық тұздар, органикалық қышқылдар, хош иісті заттар және т.б. көп болады.[1]
Көкжелек жидегінің пішіні алмұрт тәрізді, түсі көк. Көкжелек көбінесе бұрынғы КСРО-ның шымтезекті саздарында өседі. Ел арасында Қөкжелекті «маскүнем» деп атап кеткен, әрине, ол дұрыс емес, өйткені мұның құрамында адамды, жан-жануарларды мас етерліктей химиялық зат жоқ. Бұлай аталу себебі: көкжелек әрқашан қазанақ деген бұтамен бірге өседі, қазанақ гүлдеген кезінде езінің денесінен адамның басын мең-зең ететін химиялық зат бөліп шығарады. Осы зат көкжелек жидегінің қабығына сіңеді[2].
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
 |
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Vaccinium uliginosum |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |