Көп жасушалы ағзалар

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Көп жасушалы ағзалар, жануарлар - өсімдіктер және саңырауқұлақтар. Олардың денесі көптеген жасушалар мен олардың өндіретін заттарынан тұрады, (жасуша аралық заттар). Көпжасушалы ағзаларға тән қасиет, жасушалар пішіні, көлемі, атқаратын қызметі жағынан әртүрлі болып келеді.[1]

Геккель салған суреттегі гастреяның түзілуі

Пайда болуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Бірінші көпжасушалы ағзалардың пайда болуы жайында екі теория бар:

  1. Эрнст Геккельдің гастрея теориясы. Бұл теория бойынша көп жасушалы ағза - бластея - бір жасушалы эпителий жасушаларынан пайда болды деген ұғым берді. Талшықтары бар жасушалар тобы ағзаның қимыл қызметін атқарса, ал баска жасушалар тобы қоректік қызмет атқарады. Инвагинация процесі арқылы екі клетка тобы - екі қабатты - гастрея болып саналады. Сыртқы қабаты - эктодерма жабынды эпителийді, ал эндодерма - бірінші ішек қабатын құрайды.
  2. Мечниковтың фагоцителла теориясы. Бұл ұғым бойынша көп жасушалы ағза біртектес жасушалардан тұрды дейді - олар екі түрлі қызмет атқарады. Сыртқы жасушалардың талшықтары болады, олар ұсақ ас түйіршіктерінен фагоцитоз арқылы қоректенеді, ал жасушалар бірте-бірте талшықтарын жоғалтып, амебоид пішінді болып жануарлардың ішкі қабатына кіреді де, ас қорыту сонда аяқталады. Осыдан барып жабынды эпителий және ішкі орта ұлпалары пайда болады.

Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3